Obowiązek zamykania ksiąg rachunkowych pociąga za sobą konieczność sporządzenia sprawozdania finansowego. Jest to proces długotrwały i musi być poprzedzony przeprowadzeniem pracochłonnej inwentaryzacji. W związku z tym warto zwrócić uwagę na nowelizację ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r., która od początku 2009 roku wprowadzi możliwość rezygnacji z obowiązku otwierania i zamykania ksiąg rachunkowych w jeszcze innych przypadkach niż jest to obecnie.
Sprawozdanie niekonieczne
Z tego przywileju będą mogły skorzystać spółki kapitałowe przekształcające się w inne spółki kapitałowe, czyli przykładowo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną. Dotychczas możliwość rezygnacji z tego obowiązku istniała tylko w przypadku przekształcenia spółek osobowych oraz cywilnych w inne spółki osobowe. Dzięki możliwości odstąpienia od czynności zamykania i otwierania ksiąg przekształcane spółki nie muszą sporządzać sprawozdania finansowego (na dzień zaistnienia tego zdarzenia), jak również składać zeznania podatkowego za okres do dnia przekształcenia. Składają tylko jedno zeznanie na koniec roku podatkowego.
Możliwość rezygnacji z zamykania i otwierania ksiąg rachunkowych zostanie wprowadzona również od 2009 roku w przypadku jednostek, w stosunku do których została ogłoszona upadłość z możliwością zawarcia układu (art. 12 ust. 3 pkt 3 ustawy o rachunkowości).
Przypomnijmy, że do 1 stycznia 2009 r. niezależnie od tego, czy sąd ogłasza upadłość z możliwością zawarcia układu, czy upadłość likwidacyjną jednostki muszą zamknąć księgi. Należy to uczynić na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan upadłości - nie później niż w ciągu trzech miesięcy od tego dnia. Na podstawie zamkniętych ksiąg rachunkowych obowiązkowe jest sporządzenie sprawozdania finansowego.
Kwestie inwentaryzacji
Warto przypomnieć, że zgodnie z nowym brzmieniem przepisów inwentaryzację składników majątku przeprowadzać się będzie co do zasady m.in. na dzień zakończenia działalności przez jednostkę oraz na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub upadłości.
Natomiast zgodnie z dodanym do ustawy o rachunkowości art. 26 ust. 5 można będzie odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji: w przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli zgodnie z wcześniej wspomnianym przepisem (art. 12 ust. 3 pkt 3) jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych. W przypadku połączenia lub podziału jednostek, z wyjątkiem spółek kapitałowych, będzie to możliwe, jeżeli strony w drodze umowy pisemnej odstąpią od przeprowadzenia inwentaryzacji.
Od przyszłego roku modyfikacji ulegną również inne przepisy dotyczące inwentaryzacji.
Po pierwsze, wszystkie nieruchomości zarówno zaliczone do inwestycji, jak i środków trwałych będą mogły być inwentaryzowane raz na cztery lata. Nowe zasady weryfikacji majątku firmy obejmą również papiery wartościowe w formie zdematerializowanej. Według nowych przepisów, na dzień bilansowy inwentaryzacja tych składników majątku będzie się odbywała w drodze uzyskania odpowiednich potwierdzeń.
WAŻNE
Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza przepis, zgodnie z którym prawa zaliczane do nieruchomości, np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, można inwentaryzować drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Otwieranie i zamykanie ksiąg od 2009 roku
Agnieszka Pokojska
agnieszka.pokojska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 1 ust. 7 ustawy z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. nr 63, poz. 393).
• Art. 12 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).