Nowa definicja decyzji
Unijny kodeks celny wprowadza w art. 5 pkt 39 nową definicję decyzji, zgodnie z którą: decyzją jest każdy akt wydany przez organy celne odnoszący się do przepisów prawa celnego zawierający orzeczenie w konkretnej sprawie, który pociąga za sobą skutki prawne dla zainteresowanej osoby lub zainteresowanych osób.
Termin „decyzja” w UKC używany jest w szerszym znaczeniu niż w Ordynacji podatkowej.
Przyjęcie nowej unijnej terminologii z zakresu aktów administracyjnych, którymi organy celne rozstrzygają kwestie będące przedmiotem prawa celnego, musi skutkować innym podejściem do utrwalonych tradycyjnych „krajowych” pojęć i znaczeń.
UKC w art. 22 dokonuje podziału decyzji na decyzje:
- Wydawane na wniosek albo z urzędu, oraz na
- Decyzje korzystne albo niekorzystne dla zainteresowanej osoby/wnioskodawcy.
Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm
Pojęcie decyzji korzystnej: wydawanej na wniosek
- proponuje się przyjęcie założenia, że decyzją korzystną wydawaną na wiosek osoby zainteresowanej jest decyzja w pełni zgodna z treścią i intencją takiego wniosku.
- przepisy Ordynacji podatkowej nie zawierają takiej definicji, ale kierując się zasadami logiki można przyjąć, że jeżeli w wyniku postępowania „wnioskowego” zostaje wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony, to jest ona decyzją korzystną dla strony.
Pojęcie decyzji korzystnej: wydanej z urzędu
- nie można wykluczyć decyzji korzystnych wydanych z urzędu
Przepisy UKC nie przewidują szczególnej formy dla tych decyzji, ani szczególnych wymogów co do jej zawartości.
Pojęcie decyzji niekorzystnej: wydanej na wniosek
- Decyzja wydana na wniosek nie w pełni go uwzględniająca jest decyzją niekorzystną.
Pojęcie decyzji niekorzystnej: wydanej z urzędu
- Zdecydowana większość decyzji wydawanych z urzędu będzie decyzjami niekorzystnymi.
- W wypadku wątpliwości, czy decyzja, którą zamierza wydać organ celny jest czy nie jest korzystna dla osoby proponuje się przyjąć tryb właściwy do wydania decyzji niekorzystnej i tym samym dać osobie prawo do wypowiedzenia się, zgodnie z art. 22 ust. 6 UKC.
- Po wyrażeniu opinii przez osobę organ celny podejmuje decyzję korzystną bądź niekorzystną.
- Art. 22 ust. 7 UKC przewiduje, iż w decyzji niekorzystnej dla wnioskodawcy organ celny ma obowiązek określić podstawy, na których ją oparto oraz pouczyć wnioskodawcę o prawie do złożenia odwołania.
- W decyzji niekorzystnej organ celny (wzorem dzisiejszych wymogów) winien również zawrzeć uzasadnienie faktyczne i prawne swojego rozstrzygnięcia.
- Tylko dla trybu wydawania decyzji niekorzystnej UKC przewidziało konieczność zastosowania nowej na gruncie „krajowej” procedury instytucji „prawa do wysłuchania”.
- Art. 22 ust. 6 UKC stanowi, iż organ celny przed wydaniem decyzji niekorzystnej, ma obowiązek powiadomić wnioskodawcę o podstawach, na których chce oprzeć swoje rozstrzygnięcie, dając jednocześnie wnioskodawcy możliwość przedstawienia swojego stanowiska (w terminie 30 dni).
- „Prawo do wysłuchania” to uprawnienie gwarantujące wnioskodawcy możliwość nie tylko zapoznania się ze stanowiskiem organu, ale także zaprezentowania swoich argumentów i przekonania organu do swojego sposobu rozwiązania sprawy.
Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab. Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts
Przedłużanie terminów proceduralnych:
- maksymalnie o 30 dni - jeżeli organy celne nie mogą dotrzymać terminu, powiadomienie wnioskodawcy przed terminem z podaniem przyczyn (art. 22 ust. 3 akapit drugi UKC);
- na wniosek wnioskodawcy, (również maksymalnie o 30 dni) aby dostosować się do warunków i kryteriów (art. 22 ust. 3 akapit trzeci UKC);
- po przyjęciu wniosku organ celny może zwrócić się o dostarczenie dodatkowych informacji w terminie maksymalnie o 30 dni – termin na wydanie decyzji przedłuża się o ten okres (art. 13 ust. 1 rozporządzenia delegowanego) + konieczność poinformowania wnioskodawcy;
- jeżeli ma zastosowanie prawo do wysłuchania - termin na wydanie decyzji przedłuża się o 30 dni + konieczność poinformowania wnioskodawcy (art. 13 ust. 2 rozporządzenia delegowanego);
- przedłużenie terminu konsultacji z innym organem celnym – przedłużenie o ten termin + konieczność poinformowania wnioskodawcy (art. 13 ust. 3 rozporządzenia delegowanego);
- maksymalnie o 9 miesięcy, jeżeli prowadzone jest dochodzenie (art. 13 ust. 4 rozporządzenia delegowanego).
Decyzje z „urzędu”:
- Zgodnie z art. 29 UKC – do decyzji wydawanych przez organ celny bez uprzedniego wniosku zainteresowanej osoby stosuje się zasadniczą część przepisów określających tryb wydawania decyzji na wniosek.
- Ustawodawca nie sprecyzował, poza odesłaniem do przepisów regulujących procedurę na wniosek, żadnych bardziej szczegółowych zasad i wymogów mających zastosowanie do procedowania „z urzędu”.
- To co stanowi istotną konsekwencję takiego sposobu uregulowania działania organu celnego „z urzędu” to przede wszystkim przyjęcie założenia, iż zainicjowanie takiego postępowania nie wymaga jego formalnego wszczęcia odrębnym aktem administracyjnym (tj. postanowieniem).
- Przyjęcie takiego założenia stanowi rezultat wcześniej opisanego podziału na decyzje korzystne i niekorzystne. Tylko bowiem w przypadku zamiaru wydania decyzji niekorzystnej istnieje obowiązek uprzedniego poinformowania przez organ celny zainteresowanej osoby o mającym nastąpić niekorzystnym dla niej rozporządzeniu.
- Takie poinformowanie przez organ celny osoby o zamiarze wydania decyzji niekorzystnej „z urzędu” spowoduje uruchomienie niezbędnego dla poprawności całego procesu etapu postępowania, w którym osoba zainteresowana będzie miała prawo do realizacji swojego uprawnienia do czynnym udziale w postępowaniu.
Postępowanie odwoławcze:
- Zgodnie z art. 44 ust. 1 UKC – każda osoba ma prawo do odwołania się od wydanej przez organ celny decyzji w zakresie stosowania przepisów prawa celnego, dotyczącej jej bezpośrednio i indywidualnie.
- Przepis powyższy wprowadza i gwarantuje zasadę dwuinstancyjności postępowania celnego. Na mocy tego przepisu każda osoba, której bezpośrednio i indywidualnie dotyczy decyzja organów celnych, może od takiego rozstrzygnięcia się odwołać.
- Zgodnie ze zdaniem drugim powyższego przepisu, prawo do odwołania przysługuje również osobie, która wystąpiła do organu celnego z wnioskiem o wydanie decyzji i której takiej decyzji nie wydano w terminie określonym w art. 22 ust. 3 UKC.
- Na podstawie art. 44 ust. 4 UKC – państwa członkowskie zostały zobligowane do zapewnienia procedury odwoławczej umożliwiającej szybkie potwierdzenie lub skorygowanie decyzji wydawanych przez organy celne.
- Tak jak to miało miejsce pod rządami WKC, również UKC w art. 45 ust. 1 stanowi, iż wniesienie odwołania nie powoduje wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.
- W art. 45 ust. 2 UKC wskazano, że organy celne wstrzymują jednak wykonanie decyzji w całości lub w części, jeżeli mają uzasadnione powody, aby sądzić, że zaskarżona decyzja jest sprzeczna z przepisami prawa celnego lub istnieje obawa, spowodowania nieodwracalnej szkody dla osoby zainteresowanej.
- Ust. 3 w. pow. przepisu uzależnia wstrzymanie wykonania decyzji nakładającej należności celne od złożenia zabezpieczenia. Wyjątkiem jest sytuacja, w której złożenie zabezpieczenia mogłoby spowodować poważne gospodarcze lub społeczne trudności dłużnika.
Podstawa prawna:
Art. 5 pkt 39, art. 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30 UKC
Art. 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 1617, 18 rozporządzenia delegowanego
Art. 10, 11, 12, 13, 14, 15, rozporządzenia wykonawczego