Dotychczasowe przepisy Wspólnotowego Kodeksu Celnego (WKC) oraz rozporządzenia wykonawczego (RWKC) regulowały przede wszystkim zagadnienia związane z niepreferencyjnymi regułami pochodzenia towarów oraz preferencyjnymi regułami pochodzenia, ale tylko tymi, które dotyczą unijnych systemów autonomicznych, tzn. preferencji stosowanych jednostronnie przez Unię Europejską wobec niektórych krajów (systemy GSP i ATM). Uzupełnieniem tych przepisów było rozporządzenie Rady nr 1207/2001 dotyczące procedur ułatwiających wystawianie dowodów pochodzenia towarów.
Istotna część przepisów regulujących preferencyjne pochodzenie towarów znajduje się w umowach międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska. Są to umowy o wolnym handlu oraz Regionalna konwencja w sprawie pan-euro-śródziemnomorskich preferencyjnych reguł pochodzenia.
Ta część przepisów nie podlega zmianom z tytułu wejścia w życie unijnego kodeksu celnego. Unijny kodeks celny (UKC) oraz rozporządzenia: wykonawcze (RW) i delegowane (RD) modyfikują jedynie te przepisy, które obecnie znajdują się w WKC i RWKC.
Pochodzenie niepreferencyjne – przywóz
Nowe unijne niepreferencyjne reguły pochodzenia będą wiążące tylko w odniesieniu do przywozu, tzn. pochodzenie przywożonych do Unii towarów będzie musiało być ustalone w oparciu o te reguły.
W przypadku istnienia wątpliwości co do prawidłowości deklarowanego przez importera w zgłoszeniu celnym pochodzenia przywożonego towaru, będzie on zobowiązany do udokumentowania pochodzenia tych towarów w rozumieniu unijnych niepreferencyjnych reguł.
Same reguły zostały określone w art. 31 do 36 RD oraz w jego załączniku 22-01 i ustalają ich wiążące brzmienie dla znacznie większej liczby produktów niż to ma miejsce obecnie. W przypadku, gdy pochodzenie niepreferencyjne towaru będzie inne niż jego pochodzenie preferencyjne, konieczne będzie także zadeklarowanie w zgłoszeniu celnym obydwu krajów lub regionów pochodzenia.
Pochodzenie niepreferencyjne – wywóz
W wywozie pochodzenie towarów powinno być ustalone w oparciu o niepreferencyjne reguły pochodzenia obowiązujące w kraju przeznaczenia przesyłki. Gdy reguły te nie będą znane, to pochodzenie będzie mogło być ustalone inną metodą, w tym także z wykorzystaniem reguł unijnych. Obecne unijne przepisy proceduralne dotyczące wystawiania świadectw pochodzenia, w tym ustalające wzór samego świadectwa, nie będą już dłużej stosowane i zostaną zastąpione przez odpowiednie regulacje krajowe.
Pochodzenie preferencyjne – deklaracja dostawcy
Rozporządzenie Rady nr 1207/2001 określające zasady deklarowania pochodzenia przy dostawach wewnątrzunijnych przestanie obowiązywać z dniem 1.05.2016 r., ale jego postanowienia zostały przeniesione do RW i RD. Tym samym dotychczasowe zasady sporządzania deklaracji dostawcy (w tym wzory deklaracji dostawcy) nie ulegną zmianie, jakkolwiek opierać się będą na innej podstawie prawnej. Także zasady ich weryfikacji oraz potwierdzania przez organy celne (świadectwo informacyjne INF4) nie będą zmienione. Istotną różnicą będzie natomiast zmiana okresu ich ważności. Długoterminowe deklaracje dostawcy będą mogły być sporządzane z ważnością maksymalnie do 2 lat od dnia ich sporządzenia, natomiast ich sporządzanie z mocą wsteczną będzie możliwe tylko w odniesieniu do okresu jednego roku wstecz, licząc od dnia sporządzenia takiej deklaracji.
Pochodzenie preferencyjne – upoważniony eksporter
Wszystkie wydane dotychczas upoważnienia dla upoważnionych eksporterów w zakresie samodzielnego dokumentowania preferencyjnego pochodzenia towarów pozostają w mocy i nie podlegają ponownej ocenie po 1.05.2016 r. Jednocześnie jednak rozszerzeniu podlega terytorialny zakres ich stosowania. Dotychczasowe upoważnienia wydane przez polskie organy celne dotyczyły tylko przesyłek wywożonych z Polski. Rozszerzenie ich obowiązywania także dla przesyłek wywożonych z innych krajów UE wymagało uzyskania dodatkowego uprawnienia w oparciu o art. 8 rozporządzenia Rady nr 1207/2001. Po 1.05.2016 r. wszystkie upoważnienia będą automatycznie ważne na terytorium całej Unii.
Prezentacja pt. Pochodzenie towarów
Pochodzenie towarów – tabela korelacji
Podstawa prawna:
- art. 59 oraz 61 ust.1-3 UKC,
- art. 31 do 36 rozporządzenia delegowanego oraz załączniki: B i 22-01 do tego rozporządzenia
- art. 61 do 67 rozporządzenia wykonawczego