Na początku, gdy wybieramy rodzaj działalności, warto przeanalizować odpowiednie przepisy, aby upewnić się czy prowadzenie tej działalności nie wymaga np. koncesji czy też zezwolenia. W Polsce istnieje obowiązek uzyskania koncesji m.in. na działalność związaną z prowadzeniem kasyn gry (przy której istnieje również wiele dodatkowych obostrzeń wynikających z ustawy o grach hazardowych). Dodatkowo, również wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją, ochrona osób i mienia wymaga uzyskania koncesji. Natomiast, zezwolenie będzie nam niezbędne, jeżeli planujemy wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, a uzyskanie wpisu do rejestru działalności regulowanej będzie konieczne jeżeli planujemy rozpocząć działalność w zakresie np. prowadzenia stacji kontroli pojazdów, prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców, prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy, czy też wytwarzania wyrobów tytoniowych. W przypadku koncesji i zezwoleń należy wystąpić do właściwego organu z wnioskiem o ich udzielenie. W przypadku działalności regulowanej wystarczy złożenie oświadczenia o spełnianiu koniecznych warunków. Działalność można rozpocząć dopiero po uzyskaniu koncesji bądź zezwolenia Natomiast w odniesieniu do działalności regulowanej, można ją rozpocząć także po upływie 14 dni od złożenia wspomnianego oświadczenia, jeżeli organ prowadzący rejestr nie podjął w tym czasie żadnego działania. Wówczas, wystarczy powiadomić organ o rozpoczęciu działalności.
Gdy już jesteśmy zdecydowani, w jakim zakresie chcemy prowadzić działalność, możemy zacząć się zastanawiać nad wyborem formy prawnej i załatwianiem związanych z tym formalności. Należy podkreślić, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (dalej „wpis do ewidencji”) albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej „KRS”) zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. 2007, Nr 155, poz. 1095).
Co ważne i dość wygodne dla początkujących przedsiębiorców, od 31 marca 2009 r. obowiązuje tzw. zasada „jednego okienka” w zakresie rejestracji działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorców w Polsce. Zasada ta dotyczy rejestracji działalności podmiotów, które podlegają wpisowi do ewidencji lub wpisowi do KRS.
Wpisowi do ewidencji podlegają tylko przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi. Ewidencję zgodnie z art. 7a ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. 1999, Nr. 101, poz. 1178) prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Należy, przy tym zaznaczyć, że wniosek o wpis do ewidencji, podobnie jak i wniosek o zmianę wpisu, nie podlega opłacie. Wpis dokonywany jest niezwłocznie po otrzymaniu podpisanego wniosku i z urzędu doręcza się przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie.
Wniosek o wpis jest jednocześnie wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. W założeniu wniosek będzie również jednocześnie zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, jednakże na razie zgłoszenie płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych musimy złożyć samodzielnie, niezależnie od złożenia wniosku o wpis do ewidencji. Podobnie, jak i zgłoszenie płatnika podatku od towarów i usług, które również należy zgłosić samodzielnie i takie zgłoszenie podlega opłacie w wysokości 160 zł.
W przypadku wyboru działalności w formie spółki osobowej (tj. spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej) lub kapitałowej (tj. akcyjnej, czy też spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) rejestracji dokonujemy w KRS. Rejestr prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część. Wymagane formularze dostępne są w sądach.
Kiedy warto pomyśleć o spółce jako właściwej formie prawnej planowanej działalności i którą formę najlepiej wybrać, żeby była jak najmniej skomplikowana? Przy odpowiedzi na to pytanie, warto podkreślić, że niektóre rodzaje spółek tak jak spółka partnerska zarezerwowane są wyłącznie dla osób wykonujących wolne zawody, tj. np. radców prawnych, architektów, lekarzy. Gdy planujemy rozpocząć własną działalność wspólnie z inną osobą lub innymi osobami, albo gdy mamy określoną ilość kapitału i chcemy do niego ograniczyć naszą odpowiedzialność za zobowiązania naszego przedsiębiorstwa warto zastanowić się nad przeanalizowaniem przepisów dotyczących spółek lub nad konsultacją z prawnikiem, aby wybrać dla danego rodzaju działalności najlepszą formę prawną i przy tym np. ograniczyć swoją odpowiedzialność majątkową za zobowiązania spółki. Gdyż należy podkreślić, że spółka po rejestracji jest odrębnym bytem prawnym od tworzących ją wspólników.
Warto przy tym zaznaczyć, że spółka cywilna, która w powszechnej opinii może być uważana również za spółkę, jest nią tylko z nazwy. W gruncie rzeczy regulują ją zupełnie odrębne przepisy i nie jest to spółka, a jedynie umowa cywilnoprawna zawarta między wspólnikami.
Gdy wiemy już jaka działalność nas interesuje i jaką wybierzemy formę prawną, możemy zacząć załatwiać wszelkie formalności we właściwych urzędach. Ale to dopiero początek! Co do formalności, które obciążają przedsiębiorców, co miesiąc, będą mogli Państwo przeczytać już w kolejnej części naszej publikacji.
Barbara Jureczek, Aneta Wrona
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna