Ustawa wprowadza do polskiego systemu prawnego nowe regulacje, które ułatwiają podejmowanie i wykonywanie działalności usługowej zarówno przez podmioty z innych państw członkowskich Unii Europejskiej (dalej „UE”), jak również przez podmioty z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz państw, które zawarły ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi umowę regulującą swobodę świadczenia usług.
Warto na wstępie wyjaśnić czego dotyczy ustawa i czym jest „usługa”? Tak więc, zgodnie z definicją zawartą w ustawie, „usługą” jest świadczenie wykonywane przez usługodawcę na własny rachunek, zwykle za wynagrodzeniem. W szczególności możemy wyróżnić usługi budowlane, handlowe oraz usługi świadczone w ramach wykonywanego zawodu. W związku z tym, usługodawcą jest każdy podmiot, który oferuje lub świadczy usługę, nawet czasowo, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej „RP”).
Ustawa wprowadza pewne udogodnienia dla usługodawców z innych państw członkowskich, gdyż wprowadza ona możliwość czasowego świadczenia usług na terytorium RP bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego albo ewidencji działalności gospodarczej. Jednakże, należy zauważyć, że czasowe świadczenie usług przez usługodawcę może wiązać się z obowiązkiem uzyskania certyfikatu, koncesji, licencji, zezwolenia, zgody, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub innego właściwego rejestru, jeśli przepisy nakładają taki obowiązek względu uwagi na zapewnienie porządku i bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub ze względu na ochronę środowiska naturalnego.
Ponadto, ustawa uniemożliwia nakładanie wymogów ograniczających korzystanie z usług świadczonych przez usługodawcę. Dotyczy to w szczególności obowiązku uzyskania zezwolenia na korzystanie z usługi, a także ograniczeń wprowadzających dyskryminację w zakresie przyznawania pomocy finansowej. W ustawie ujęty został także wyraźny zakaz dyskryminowania usługobiorcy przez usługodawcę ze względu na pochodzenie lub miejsce zamieszkania. Dodatkowo, zgodnie z ustawą, przed zawarciem umowy w formie pisemnej, a w przypadku braku takiej umowy - przed rozpoczęciem świadczenia usługi, usługodawca jest obowiązany przekazać usługobiorcy informacje określone w art. 10 ust. 1 ustawy (m.in. informacje dotyczące usługodawcy oraz zakresu świadczonych usług), o ile takie informacje posiada. Przy czym warto też dodać, że usługodawca zobowiązany jest do udzielenia dodatkowych informacji usługobiorcy na jego wniosek.
Ustawa przewiduje również zasadę swobody świadczenia usług, zgodnie z którą usługodawca zasadniczo będzie mógł świadczyć usługi różnego rodzaju samodzielnie lub łącznie z innymi usługodawcami, a wprowadzenie wyjątków od tej zasady będzie możliwe jedynie w celu zapewnienia niezależności i bezstronności wykonywania zawodu regulowanego, oraz zagwarantowania zgodności z uregulowaniami dotyczącymi etyki zawodowej i postępowania zawodowego oraz zagwarantowania niezależności i bezstronności świadczenia usług w zakresie certyfikacji, akredytacji, nadzoru technicznego, badań lub prób.
Warto też zauważyć, że ustawa wskazuje wyłączenia zastosowania przepisów w odniesieniu do niektórych zawodów oraz działalności usługowych, a dotyczy to m.in. prawa o notariacie, ustawy o pracy na morskich statkach handlowych, ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, ustawy o systemie oświaty, ustawy o radiofonii i telewizji, ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej (z wyłączeniem działalności gospodarczej w zakresie kształcenia podyplomowego), ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (z wyłączeniem działalności gospodarczej w zakresie kształcenia podyplomowego), ustawy o ochronie osób i mienia, czy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Przepisów nie stosuje się również do usług regulowanych przepisami podatkowymi, przepisami celnymi oraz przepisami określającymi zasady przywozu i wywozu towarów do lub z UE w zakresie realizowanym przez organy celne, w szczególności związanymi z realizacją polityki rolnej i handlowej. Wyłączenie dotyczy także usług z zakresu działalności kredytowej, doradztwa inwestycyjnego, obsługi papierów wartościowych, oraz innych usług finansowych.
Podsumowując, należy stwierdzić, że wprowadzenie ustawą do polskiego prawodawstwa przepisów dyrektywy, znosi barierę w zakresie swobody przedsiębiorczości dla usługodawców, a także barierę w swobodnym przepływie usług między państwami członkowskimi. Ustawa umożliwi usługodawcom prowadzenie działalności usługowej w ramach rynku wewnętrznego poprzez rozpoczęcie prowadzenia przedsiębiorstwa w innych państwach członkowskich albo skorzystanie z możliwości tymczasowego świadczenia usług w innym państwie członkowskim, nawet jeżeli nie prowadzi się w nim przedsiębiorstwa. Ponadto mamy nadzieję, że ustawa doprowadzi do urzeczywistnienia w pełni zintegrowanego rynku w dziedzinie usług i w konsekwencji wpłynie na wzrost gospodarczy, jak również na tworzenie nowych miejsc pracy.
Barbara Jureczek
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna