Czym jest działalność wykonywana osobiście?
Działalność wykonywana osobiście, to działalność zarobkowa niemająca związku z umową o pracę lub z działalnością gospodarczą. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia konkretne przypadki, które zaliczają się do tej kategorii. Do działalności osobistej należy zaliczyć przychody z tytułu:
- kontraktu menedżerskiego;
- umowy o dzieło lub zlecenia na rzecz osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej,
- umowy o dzieło lub zlecenie na rzecz właściciela nieruchomości lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora, przy czym usługi wykonywane są wyłącznie na potrzeby tej nieruchomości;
- działalności twórczej: publicystycznej, oświatowej, naukowej, artystycznej, literackiej i trenerskiej;
- konkursów naukowych, kulturowych, dziennikarskich i związanych ze sztuką;
- uprawiania sportu;
- stypendium sportowego;
- pełnienia funkcji sędziego na zawodach sportowych;
- działalności duchownych (z wyłączeniem umów o pracę);
- działalności społecznej lub obywatelskiej (wraz z odszkodowaniami za utracony zarobek);
- działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
- pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji lub innych organów stanowiących osoby prawne (bez względu na sposób powoływania);
- udziału w komisjach powoływanych przez organy publiczne;
- czynności zleconych przez organy publiczne, jak również przez sąd i prokuraturę (jako biegłych, inkasentów lub płatników pod warunkiem, że nie prowadzą działalności gospodarczej i naliczają sobie wynagrodzenie).
Powyższa lista czynności nie oznacza dla przedsiębiorcy, że każda umowa zlecenie lub o dzieło należy do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Jeśli przedsiębiorca w ramach firmy zajmuje się np. tworzeniem stron internetowych, to umowa o dzieło na taką czynność jest jak najbardziej przychodem z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może jednak dodatkowo podpisać umowę o dzieło np. na poprowadzenie imprezy firmowej. Przedmiot takiej umowy nie może jednak pokrywać się z profilem działalności firmy.
W przypadku działalności twórczej:
- artystycznej,
- literackiej,
- naukowej,
- trenerskiej,
- oświatowej
- publicystycznej,
przedsiębiorca powinien złożyć zamawiającemu oświadczenie, jeśli wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, aby zamawiający mógł zostać zwolniony z poboru zaliczek na poczet podatku dochodowego oraz obowiązków ubezpieczeniowych.
Przedsiębiorca może również podpisać kontrakt menedżerski na zarządzanie innym przedsiębiorstwem lub zasiadać w radzie nadzorczej spółki, jednak przychody z tego tytułu należą do działalności wykonywanej osobiście i nie mogą być rozliczone w ramach działalności gospodarczej.
Nie wszystkie czynności mogą być potraktowane jako działalność gospodarcza
Przedsiębiorcy muszą uważać na przepis Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który określa, że nie można uznać za działalność gospodarczą takich czynności, które łącznie spełniają następujące warunki:
- odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat czynności oraz ich wykonywanie ponosi zlecający;
- czynności są wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego;
- wykonujący czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Jeśli przedsiębiorca podpisuje umowę, w której znajdują się powyższe postanowienia, przychody z jej tytułu nie są przychodami firmy. Ponadto, podpisanie takiej umowy wiąże się z ryzykiem, że w przypadku kontroli zostanie uznana za ukrytą umowę o pracę. W takiej sytuacji urząd skarbowy może zwrócić się do sądu o przekwalifikowane podpisanej umowy na umowę o pracę i zażądać rozliczenia dochodów jak ze stosunku pracy.
Konsekwencje podatkowe działalności osobistej
Konsekwencje podatkowe związane z działalnością osobistą są dla przedsiębiorcy takie same, jak dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Małe zlecenia do kwoty 200 zł miesięcznie można rozliczyć ryczałtem, zaś pozostałe przychody rozlicza się na zasadach ogólnych (skalą podatkową).
W przypadku działalności wykonywanej osobiście, to zamawiający odprowadza zaliczki na podatek dochodowy (w przeciwieństwie do działalności gospodarczej). Umowy o dzieło nie wymagają zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, natomiast w przypadku umów zleceń płatnikiem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne jest zamawiający. Dla umów zleceń i o dzieło stosuje się zryczałtowane koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% i 50% (jeśli przedmiotem umowy są prawa autorskie). Istnieje możliwość ich podwyższenia, jeśli wykonawca udokumentuje, że faktycznie poniósł wyższe koszty.
Po zakończeniu roku podatkowego, zamawiający ma obowiązek wystawić PIT-11 do końca lutego. Przychody wyszczególnione w PIT-11 służą przedsiębiorcy do sporządzenia rozliczenia rocznego z działalności wykonywanej osobiście w zeznaniu rocznym PIT-37 lub PIT-36.