Warto przy tym zwrócić uwagę, że w polskim prawie istnieją również inne definicje przedsiębiorcy (m.in. są one zawarte w ustawie Kodeks cywilny czy ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów). Jednak wskazane na wstępie definicja jest jedną z podstawowych definicji w polskim systemie prawnym, dlatego to ją przedstawimy w poniższej publikacji.
Aby wyjaśnić powyższą definicję należy wskazać, że status przedsiębiorcy może przysługiwać zarówno osobom fizycznym, jak i osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niebędącym osobami prawnymi, ale mającym zdolność prawną.
Osobą fizyczną - przedsiębiorcą może być każdy człowiek, który ma pełną zdolność do czynności prawnych (tzn. zdolność do samodzielnego składania oświadczeń woli wywołujących skutki prawne). W praktyce może więc być to każdy, kto osiągnął pełnoletniość i nie jest ubezwłasnowolniony.
Osobą prawną - przedsiębiorcą mogą być spółki kapitałowe prawa handlowego (spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) a także inne osoby prawne (np. spółdzielnie).
Natomiast jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej - przedsiębiorcy to przede wszystkim spółki osobowe prawa handlowego (spółka jawna, partnerska, czy komandytowa).
Spółka cywilna jest zaś umową, a nie podmiotem prawa. W konsekwencji jedynie wspólnicy spółki cywilnej, w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej mogą być uznani za przedsiębiorców. Status przedsiębiorcy nie przysługuje natomiast samej spółce cywilnej.
Wskazane powyżej podmioty, aby mogły nabyć status przedsiębiorcy, muszą wykonywać działalność gospodarczą. Zgodnie z ustawą, działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Cechami, które decydują o tym, że dana działalność jest działalnością gospodarczą jest zarobkowość, zorganizowanie oraz ciągłość. Działalność ma charakter zarobkowy, jeśli jest podejmowana w celu osiągnięcia zysku, tzn. gdy przynosi dochód albo gdy go nie przynosi, ale jego osiągnięcie było przez przedsiębiorcę zamierzone.
O zorganizowaniu działalności gospodarczej można mówić, gdy jej prowadzenie wymaga pewnego wysiłku organizacyjnego (np. gdy przedsiębiorca wynajmuje odpowiedni lokal czy zatrudnia pracowników). Jeżeli działalność nie ma charakteru zorganizowanego, nie jest ona uważana za działalność gospodarczą i jej prowadzenie nie wiąże się z obowiązkiem rejestracji (np. nie wykazuje cechy zorganizowania jednorazowa naprawa samochodu przez znajomego).
Natomiast cecha ciągłości pozwala na odróżnienie działalność gospodarczej od działalności okazjonalnej, która może być wykonywana jednorazowo (np. nie będzie działalnością gospodarczą jednorazowa pomoc sąsiedzka przy przeprowadzce, nawet jeśli ma charakter odpłatny).
Wskazane na wstępie podmioty, aby mogły zostać uznane za przedsiębiorców muszą wykonywać działalność gospodarczą we własnym imieniu. Prowadzenie działalności we własnym imieniu oznacza prowadzenie jej na własny rachunek i na własne ryzyko. Wskazana cecha pozwala odróżnić przedsiębiorców od pracowników, którzy pracują na rachunek swojego pracodawcy.
Podsumowując, w polskim prawie za przedsiębiorcę jest uważana osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Ponadto, za przedsiębiorców mogą być również uznani wspólnicy spółki cywilnej w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Krzysztof Niepytalski, aplikant radcowski
Tomasz Pietrzak, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna