Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm (książka)
Nie ma ustawowego ograniczenia w zakresie posiadania przez jednostkę gotówki w kasie. Dla bezpieczeństwa obrotu gotówkowego jednostka sama powinna ustalić wysokość niezbędnego zapasu gotówki. Nadwyżka środków pieniężnych ponad ustalone pogotowie kasowe powinna być wpłacana na rachunek bankowy jednostki. Ograniczenia związane z obrotem gotówkowym odnoszą się do przedsiębiorców i dotyczą wartości jednorazowych transakcji.
Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcy zobowiązani są do dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku bankowego. Dotyczy to każdej sytuacji, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro. Równowartość tę przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Słowo „transakcja” oznacza umowę cywilnoprawną. Jeśli umowa była zawarta na kwotę wyższą niż równowartość 15 000 euro, wówczas nie można jej opłacać w formie gotówkowej, tylko za pośrednictwem banku. Nie ma tu znaczenia, czy faktury lub płatności są w niższej wartości. Ważna jest umowa.
Monitor Księgowego – prenumerata
Do przeliczenia równowartości 15 000 euro po średnim kursie NBP bierze się pod uwagę datę zawarcia umowy.
Powyższe ograniczenia dotyczą pojedynczych transakcji, zatem nie ma znaczenia, ile następuje płatności częściowych i w jakich terminach. Częściowe płatności w sumie nie mogą przekroczyć kwoty 15 000 euro. W przypadku przewyższenia tego ustawowego limitu obowiązkiem przedsiębiorcy jest dokonanie płatności za pośrednictwem banku.
Ograniczenia związane z obrotem gotówkowym dotyczą konkretnych transakcji, a nie gotówki, jaka znajduje się w kasie jednostki.
Wysokość niezbędnego zapasu gotówki w kasie (pogotowia kasowego) ustala kierownik jednostki. Ustalenie wysokości pogotowia kasowego wynika z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gotówkowego. Gotówka ponad ustalony limit powinna być przekazywana do banku.
Zasady postępowania z gotówką w kasie jednostki powinny wynikać z dokumentu wewnętrznego jednostki, jakim jest instrukcja kasowa.
Przykład
Średni kurs euro ogłoszony przez NBP z ostatniego dnia grudnia wyniósł 3,8312 PLN/EUR, czyli 15 000 euro × 3,8312 zł = 57 468 zł.
Ewidencja księgowa
1. 2 stycznia zawarto z krajowym dostawcą umowę kupna-sprzedaży na kwotę 53 600 zł (równowartość 13 990,39 euro). Zobowiązanie zostało zapłacone gotówką 2 lutego:
Wn „Rozrachunki z dostawcami” 53 600
Ma „Kasa” 53 600
2. 10 stycznia zawarto z odbiorcą krajowym umowę kupna-sprzedaży na kwotę 66 000 zł (równowartość 17 226,98 euro). Na rachunek bankowy wpłynęły od odbiorcy środki w trzech równych ratach o wartości 22 000 zł każda. Równowartość w euro każdej wpłaty, przeliczona po kursie średnim NBP ogłoszonym ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym podpisano umowę, to 5742 zł. Ponieważ wysokość należności przekracza ustawowe 15 000 euro, należy przekazać ją za pośrednictwem banku:
a) 10 lutego otrzymano 22 000 zł:
Wn „Rachunek bankowy” 22 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 22 000
b) 20 marca otrzymano 22 000 zł:
Wn „Rachunek bankowy” 22 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 22 000
c) 30 kwietnia otrzymano 22 000 zł:
Wn „Rachunek bankowy” 22 000
Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 22 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
l art. 22 ust. 1 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 235, poz. 1699
Joanna Gawrońska
biegły rewident