Organy skarbowe mogą zakwestionować zaksięgowanie kosztu na podstawie kserokopii faktury i uznać księgę za wadliwą. Kserokopia faktury VAT nie może bowiem stanowić dokumentu księgowego. W celu dokonania prawidłowych zapisów, w przypadku gdy oryginał faktury zaginął, należy zwrócić się do sprzedawcy z prośbą o wystawienie duplikatu.
Jeżeli dana transakcja (np. zakup) jest dokumentowana fakturą, to podstawą zapisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (p.k.p.i r.) może być wyłącznie ta faktura, a nie inny dowód. Fakturę VAT należy wystawić co najmniej w dwóch egzemplarzach: oryginał dla nabywcy, kopię dla sprzedawcy. W konsekwencji podstawą zapisu w p.k.p.i r. dla:
- sprzedawcy jest kopia faktury VAT jako dowód powstania przychodu,
- nabywcy jest oryginał faktury VAT jako dowód poniesienia kosztu.
Kserokopia faktury nie jest dowodem, który może stanowić dokument księgowy. Jeżeli z jakichś powodów istnieje potrzeba wydania oryginału faktury, na podstawie którego dokonano już zapisów w p.k.p.i r., to warto rozważyć inną formę udostępnienia tego dokumentu. W razie braku właściwego dokumentu księgowego organ podatkowy może bowiem zakwestionować prawidłowość zapisów dokonanych w p.k.p.i r., w tym przypadku uwzględnienie wydatków z kserokopii faktury w kosztach. Warto jednak pamiętać, że w orzecznictwie NSA przeważa pogląd, że wadliwie wystawiony dokument nie jest powodem do nieuznania wydatku za koszt uzyskania przychodu. Nie oznacza to jednak, że zaksięgowanie kosztu na podstawie niewłaściwego dokumentu nie spowoduje sporu z organami skarbowymi.
Księga prowadzona na podstawie dokumentów, które nie mogą stanowić dokumentów księgowych, może również zostać uznana za prowadzoną wadliwie, czyli niezgodnie z obowiązującymi przepisami. Skoro ryzyko wydania oryginału faktury jest zbyt duże, nie należy tego zatem robić. Chcąc spełnić oczekiwania klienta, należy wydać inny dowód nabycia samochodu. Może być to na przykład kserokopia oryginału faktury poświadczona przez notariusza. Taki dokument może będzie wystarczający do załatwienia formalności, jakich musi dopełnić klient.
Natomiast w sytuacji gdy oryginał faktury już wydano, a klient mimo upływu określonego czasu nie zwrócił go, należy poprosić sprzedawcę samochodu o wystawienie duplikatu. Duplikat faktury VAT stanowi bowiem pełnowartościowy dokument księgowy.
Przykład
Pan Jan K. zajmuje się handlem samochodami. Stanowią więc one dla niego towary handlowe, które ujmuje w księdze w kolumnie 10 na podstawie wystawionych przez sprzedawców faktur. Klienci nabywający te samochody od pana Jana K. oczekują od niego wydania oryginału takiej faktury. Jest im ona potrzebna do dokonania rejestracji samochodu. Z reguły oryginał faktury wraca do pana Jana po dokonaniu formalności. Zdarza się jednak, że klient nie zwraca oryginału. Wtedy pan Jan prosi sprzedawcę o duplikat faktury. Nie musi dokonywać korekty zapisu w p.k.p.i r. dotyczącej nabycia samochodu. W kolumnie „Uwagi” zaznacza tylko, że oryginał faktury, na podstawie której dokonano zapisu, zaginął i wpisuje numer oraz datę otrzymanego duplikatu faktury.
Joanna Krawczyk
doradca podatkowy, właścicielka kancelarii podatkowej
Podstaw prawna:
• § 11 ust. 2, § 12 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z późn.zm.),
• § 21-22 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 95, poz. 798 z późn.zm.).