Spory i konflikty zdarzają się wszędzie, w firmach rodzinnych również. Szczególnie, że często ceną, jaką płacą rodziny za swój sukces biznesowy jest pewna dysfunkcyjność, która objawia się w napięciach, nieporozumieniach i braku otwartej komunikacji. Gdy życie zawodowe miesza się z prywatnym, często trudno jest pogodzić różne role. W ramach sukcesji w firmach rodzinnych ważna jest więc mediacja, która odbywa się w kilku obszarach: między członkami rodziny (np. między małżonkami, między dziećmi i rodzicami, między rodzeństwem), ale także między przedsiębiorcą i kontrahentami, czy też między właścicielem firmy i pracownikami.
Czym jest mediacja?
Mediacja jest metodą rozwiązywania sporów, w której uczestniczy bezstronny i neutralny mediator, który pomaga stronom konfliktu w określeniu wspólnych interesów i kwestii do dyskusji. Chodzi zatem o umożliwienie komunikacji, która doprowadzi do konsensusu.
Dlaczego mediacja jest szczególnie ważna w firmach rodzinnych?
Mediacja jest szczególnie ważna w procesie przeprowadzenia sukcesji w firmie rodzinnej – zauważa dr Małgorzata Rejmer z Kancelarii Finansowej LEX. Proces ten wymaga zaangażowania wszystkich najważniejszych interesariuszy, w szczególności nestora, sukcesora, ich współmałżonków oraz pozostałych dzieci, które nie mają przejąć biznesu. Łatwo sobie wyobrazić, jak bardzo ta sytuacja może być skomplikowana, gdy mamy wielu kandydatów na to samo stanowisko, gdy do głosu dochodzą emocje wynikające z oczekiwań i rozczarowań. Tymczasem sukcesja wymaga działania w warunkach win-win. Zawsze, gdy ktokolwiek będzie miał wrażenie „przegranej", proces sukcesji jest skazany na niepowodzenie. Z tego powodu tak ważne jest, aby "wyczyścić przedpole" i pozyskać wszystkie te osoby do współpracy.
Mediacja polega więc na doprowadzeniu spornych kwestii do końca i uporządkowaniu spraw związanych z tym, co się komu należy i dlaczego. Z tym zadaniem najlepiej poradzą sobie nie osoby z rodziny, lecz eksperci zewnętrzni, wyspecjalizowani w zakresie firm rodzinnych – stwierdza Małgorzata Rejmer. Takim ekspertom będzie po prostu o wiele łatwiej wejść w rolę mediatorów między stronami, zachować obiektywizm w ocenie sytuacji i zaproponować rozwiązania, które chronią interesy każdej ze stron.
Mediacja w procesie sukcesji firmy
Proces sukcesji firmy wymaga mediacji już na etapie wdrożeniowym i dotyczy ustalenia podziału interesów między właścicielem firmy a jego kontrahentami, głównymi wierzycielami (np. bankami, firmami leasingowymi) i pracownikami. Wszystkie te podmioty mają prawo wiedzieć, czemu służą planowane zmiany w biznesie i rozumieć, że te działania nie służy pogorszeniu ich sytuacji, tylko wręcz przeciwnie, polepszeniu – wyjaśnia ekspertka i pokazuje to na prostym przykładzie osoby, która prowadzi biznes w formie JDG. Śmierć takiego przedsiębiorcy wywoła lawinę problemów dla wszystkich, którzy mieli z nim relacje biznesowe - od zamknięcia firmy, poprzez ryzyko braku spłaty kredytów, aż po utratę miejsc pracy, itp. Tymczasem zmiana formy prawnej w procesie reorganizacji przygotowującej przedsiębiorstwo do procesu sukcesji, spowoduje, że firma stanie się "nieśmiertelna" i przejęcie jej przez przygotowanego do tego zadania następcy prawnego, nie będzie skutkować tymi negatywnymi konsekwencjami.
Mediacja to nic innego, jak podjęcie próby porozumienia – a to w przypadku firm rodzinnych jest kluczowe, by nie doprowadzić do ruiny majątku, przekazywanego z pokolenia na pokolenie, a jednocześnie nie zniszczyć najważniejszej wartości, jaką jest relacja rodzinna Dzięki mediacji można ominąć naprawdę sporo niepotrzebnych nerwów i formalności, oczywiście pod warunkiem, że wszystkie strony są chętne do załagodzenia sporu.