Jednoosobowa działalność gospodarcza pozostaje jedną z najpowszechniejszych form prowadzenia biznesu, a branża przedsiębiorców telekomunikacyjnych nie jest w tym zakresie wyjątkiem. Z czasem ten model może okazać się niewystarczający ze względów biznesowych lub nieefektywny z organizacyjnego, prawnego i podatkowego punktu widzenia. Wielu przedsiębiorców na pewnym etapie zaczyna dostrzegać potrzebę reorganizacji swojego biznesu, dywersyfikacji ryzyka, uporządkowania struktur i realizacji długofalowej polityki zarządzania firmą oraz majątkiem.
Z perspektywy operatorów kluczowym aktywem jest posiadana przez nich sieć. Szczególne znaczenie dla optymalizacji biznesu powinna mieć więc kwestia prawidłowego jej ulokowania. Realia gospodarcze pokazują niesłabnącą popularność spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Ta forma prawna może okazać się korzystnym rozwiązaniem dla identyfikowanych powyżej potrzeb, dlatego niniejsze opracowanie skupi się na analizie wybranych metod wprowadzenia sieci telekomunikacyjnej do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
- Model nr 1 – Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę z o.o.
- Model nr 2 – Wniesienie sieci do spółki z o.o.
- Model nr 3 – Sprzedaż aktywów do spółki z o.o.
Model nr 1 – Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę z o.o.
Jednoosobowa działalność gospodarcza może zostać przekształcona w jednoosobową spółkę z o.o. w ramach sformalizowanej procedury, określonej przepisami art. 551 § 5 i art. 584(1)-584(13) Kodeksu spółek handlowych (dalej: „Ksh”). Przekształcenie przedsiębiorcy w omawianym trybie wymaga m.in. przygotowania sprawozdania finansowego do celów przekształcenia, ustalenia wartości bilansowej majątku, sporządzenia w formie aktu notarialnego planu przekształcenia wraz z załącznikami, badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta, sporządzenia w formie aktu notarialnego oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy oraz przyjęcia aktu założycielskiego spółki z o.o.
Skutki przekształcenia
Wskutek przekształcenia dochodzi do przeniesienia majątku przedsiębiorcy na nowy podmiot. Wszelkie aktywa i pasywa stają się z dniem przekształcenia majątkiem spółki przekształconej.
Spółka z o.o. wchodzi we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Ponadto spółka staje się stroną i podmiotem wszystkich umów zawartych przez przedsiębiorcę przekształcanego w związku z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą. Spółka pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały udzielone przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu stanowi inaczej.
Pracownicy przedsiębiorcy przekształcanego stają się z mocy prawa pracownikami spółki.
Zachodzi także sukcesja podatkowa. Jak stanowi art. 93a §4 Ordynacji podatkowej, spółka powstała z przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych.
Podatkowe konsekwencje przekształcenia
W myśl art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o PIT”), za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się wartość wkładu określoną w umowie spółki, w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego. Jednak przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę z o.o. jest neutralne na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Odrębna podstawa prawna i uregulowany tryb przekształcenia determinują stwierdzenie, że osoba fizyczna w opisywanym procesie nie wnosi do spółki aportu w celu pokrycia obejmowanych udziałów. W rzeczywistości, dochodzi do przeniesienia wyodrębnionego majątku przedsiębiorcy na inny podmiot będący bezpośrednim kontynuatorem prowadzonej działalności. W rezultacie przedsiębiorca dokonujący przekształcenia w spółkę z o.o., nie uzyskuje przychodu w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.
Model nr 2 – Wniesienie sieci do spółki z o.o.
Z punktu widzenia spółki otrzymującej, wraz z wniesieniem wkładu niepieniężnego nie powstanie obowiązek podatkowy, gdyż w myśl art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów spółki nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego.
Alternatywnym rozwiązaniem może być wniesienie sieci telekomunikacyjnej do nowo powstałej lub istniejącej już spółki z o.o. w formie wkładu niepieniężnego (aportu) na pokrycie obejmowanych przez przedsiębiorcę udziałów w tej spółce.
Aport a opodatkowanie PIT
Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, wartość aportu określona zasadniczo w umowie spółki (a gdy nie została określona - wartość rynkowa wkładu), z perspektywy wnoszącego wkład stanowi przychód z kapitałów pieniężnych. W myśl art. 30b ust. 1 ustawy o PIT dochód wynikający z tytułu z objęcia udziałów w zamian za wkład niepieniężny podlega opodatkowaniu stawką 19%. Jednocześnie zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o PIT zwalnia się od podatku przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9, jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część i spółka otrzymująca wkład przyjęła dla celów podatkowych składniki majątku wchodzące w skład takiego wkładu w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych podmiotu wnoszącego ten wkład.
Aport a opodatkowanie CIT
Z punktu widzenia spółki otrzymującej, wraz z wniesieniem wkładu niepieniężnego nie powstanie obowiązek podatkowy, gdyż w myśl art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów spółki nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego.
Aport a opodatkowanie VAT
Art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: “ustawa o VAT”) wyłącza ze stosowania regulacji tej ustawy przypadki transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. W tym kontekście pojęcie transakcji zbycia należy rozumieć jako wszelkie czynności prowadzące do przeniesienia prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel. Taką transakcją jest więc zarówno sprzedaż czy darowizna, jak też wniesienie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. W rezultacie wniesienie aportem do spółki z o.o. sieci telekomunikacyjnej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, o ile wkład ten będzie stanowił przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. W przeciwnym razie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie VAT.
Aport a opodatkowanie PCC
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: “ustawa o PCC”) czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem jest umowa spółki. Wniesienie aportu na pokrycie obejmowanych udziałów w nowo powstałej spółce – w chwili jej tworzenia – stanowi czynność w ramach zawierania umowy spółki. W rezultacie, stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PCC, podstawą opodatkowania jest wartość kapitału zakładowego. Natomiast aport wniesiony na poczet pokrycia obejmowanych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki z o.o. (gdy spółka z o.o. już istnieje) powoduje konieczność ustalenia podatku od czynności związanych ze zmianą umowy spółki. Wówczas podstawą opodatkowania jest wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy. Stawka podatku w obu przypadkach wynosi 0,5%.
Model nr 3 – Sprzedaż aktywów do spółki z o.o.
Ostatnim z prezentowanych rozwiązań jest odpłatne zbycie sieci przez przedsiębiorcę na rzecz spółki z o.o. już istniejącej bądź utworzonej w ramach procesów reorganizacyjnych.
Sprzedaż aktywów do spółki - opodatkowanie PIT
Zbycie wykorzystywanych w działalności gospodarczej aktywów przez przedsiębiorcę na rzecz spółki z o.o., zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy o PIT, wiąże się z powstaniem przychodu z działalności gospodarczej. Wartość przychodu wynika z kwoty określonej w umowie zbycia, z zastrzeżeniem, że gdy cena znacznie odbiega od wartości rynkowej składnika majątku, organ podatkowy może sam ustalić faktyczną wartość.
Skoro dochód przedsiębiorcy ze sprzedaży aktywów podlega opodatkowaniu jako dochód z działalności gospodarczej, zastosowanie znajdzie wykorzystywana przez podatnika forma opodatkowania. W rezultacie stawka podatkowa może wynosić 12/32% (dla skali podatkowej), 19% (w przypadku liniowego opodatkowania) bądź właściwa stawka podatku zryczałtowanego.
Kosztami uzyskania przychodów (o ile znajdą zastosowanie), stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Nie uważa się za takie koszty m.in. wydatków na nabycie środków trwałych, z zastrzeżeniem, że wydatki te, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, stanowią koszty uzyskania przychodu m.in. w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, bez względu na czas ich poniesienia (art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT). Zatem niezamortyzowana część wartości środków trwałych, wchodzących w skład sprzedawanych aktywów stanowić będzie dla przedsiębiorcy koszt uzyskania przychodu w dacie zbycia. Dochód osiągnięty z tego tytułu będzie również wliczał się do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej (4% nadwyżki dochodu podatnika ponad kwotę 1 mln zł) w przypadku podatnika opodatkowanego liniowo lub skalą.
Sprzedaż aktywów do nowej spółki a opodatkowanie VAT
Zastosowanie ponownie znajdzie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, który stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Wobec tego, w sytuacji, gdy sprzedawane aktywa stanowiłyby przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, wówczas transakcja ta nie wiązałaby się z powstaniem obowiązku podatkowego. Odmienny skutek miałoby zbycie aktywów niestanowiących przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jej części. Wówczas transakcja nie podlegałaby wskazanemu powyżej zwolnieniu.
Wobec tego, w sytuacji, gdy sprzedawane aktywa stanowiłyby przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, wówczas transakcja ta nie wiązałaby się z powstaniem obowiązku podatkowego. Odmienny skutek miałoby zbycie aktywów niestanowiących przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jej części. Wówczas transakcja nie podlegałaby wskazanemu powyżej zwolnieniu Podleganie transakcji zbycia aktywów przedsiębiorcy obowiązkiem podatkowym w zakresie VAT wiązałoby się natomiast ze zwolnieniem z opodatkowania podatkiem PCC, bowiem zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, podatkowi PCC nie podlegają czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.
Sprzedaż aktywów do nowej spółki a opodatkowanie PCC
W przypadku zbycia aktywów stanowiących przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, transakcja ta nie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem VAT. W rezultacie, zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a w zw. z art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o PCC, powstałby obowiązek rozliczenia podatku. Na mocy art. 4 ust. 1 ustawy o PCC obowiązek zapłaty tego podatku ciążyłby na nabywcy, tj. na spółce z o.o., a podstawą opodatkowania byłaby wartość rynkowa aktywów (art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 2-4 ustawy o PCC). W przypadku sprzedaży takich aktywów zastosowanie mogą mieć dwie stawki podatku: 2% dotyczy umowy sprzedaży m.in. nieruchomości, rzeczy ruchomych, a stawka 1% dotyczy sprzedaży innych praw majątkowych.
Niezależnie od wyboru trybu i sposobu przeniesienia sieci na odrębny podmiot, przedsiębiorca telekomunikacyjny musi liczyć się z dodatkowymi obowiązkami. W szczególności istotne może być zawiadomienie abonentów o zmianie danych operatora, zawiadomienie kontrahentów, a także doprowadzenie do przeniesienia koncesji na właściwy podmiot.
Autor: Marcin Hejduk – prawnik