W związku z obowiązywaniem nowych przepisów celnych (począwszy od 1 maja 2016 r.) najważniejsze zmiany dotyczące procedur tranzytowych obejmują poniższe obszary:
1. Zmiana nomenklatury (najważniejsze zmiany):
- zamiast „tranzyt wspólnotowy” lub „tranzyt wspólnotowy/wspólny” stosowane będzie: „tranzyt unijny” lub „tranzyt unijny/wspólny”,
- zamiast „główny zobowiązany” stosowane będzie „osoba uprawniona do korzystania z procedury tranzytu” (do 2019 r. na Tranzytowym Dokumencie Towarzyszącym drukowana będzie nadal nazwa „główny zobowiązany”),
- zamiast „gwarancja generalna” stosowane będzie „zabezpieczenie generalne”.
Rewolucyjne zmiany w prawie celnym od 1 maja 2016 r.
2. Zabezpieczenia w tranzycie unijnym:
- nie będzie towarów wrażliwych. Po 1 maja 2016 r. na zabezpieczeniach generalnych lub zwolnieniach z zabezpieczenia w tranzycie unijnym będzie można wozić wszystkie towary.
Dotychczasowe pozwolenia na gwarancję generalną dla przewozów towarów wrażliwych powinny być uchylone lub przekształcone z woli posiadacza pozwolenia w pozwolenie na zabezpieczenie generalne;
- nie jest wymagane aneksowanie dokumentów gwarancji generalnych (w tym w zakresie zmiany nazwy na zabezpieczenie generalne). Dostosowanie wzorów dokumentów zabezpieczenia generalnego powinno być jednak dokonane przy okazji pierwszego aneksowania zabezpieczenia dokonanego po 1 maja 2016 r.;
- wymiana poświadczeń TC 31 lub TC 33 będzie konieczna jak najszybciej po 1 maja 2016 r., jeżeli operacje unijnego/wspólnego tranzytu realizowane są do Macedonii lub Serbii,
Uszczelnienie systemu celnego w UE – zmiany dla eksporterów i importerów od 1 maja 2016 r.
- każdy karnet gwarancji pojedynczej TC 32 będzie pokrywał kwotę 10 tys. EUR potencjalnego długu celnego (zamiast dotychczasowych 7 tys. EUR);
- pozwolenia na korzystanie z procedury tranzytu w formie papierowej (na liście przewozowym CIM) dla towarów przewożonych koleją wydane przedsiębiorstwom kolejowym przed 1 maja 2016 r. będą miały zapisy, że przewozy w ramach pozwolenia zwolnione będą z obowiązku złożenia zabezpieczenia. Pozwolenia wydane po 1 maja 2016 r. będą miały zapisy, że przewozy w ramach pozwolenia mogą być realizowane wyłącznie ze złożeniem zabezpieczenia,
3. Procedura standardowa w tranzycie unijnym i w tranzycie TIR (w systemie NCTS, bez uproszczeń):
Bez zmian do 1 października 2019 r., od kiedy wdrożona w UE zostanie tzw. poprawka systemu NCTS, w ramach której zmienione będą pewne elementy procedury i funkcjonalności systemu.
4. Uproszczenia w tranzycie unijnym i w tranzycie TIR:
a) uproszczenia dotychczasowe – zmiana w warunkach uzyskania pozwolenia:
- status upoważnionego nadawcy w tranzycie unijnym (art. 233 ust. 4 UKC): nowe warunki w art. 191 i 193 rozporządzenia delegowanego,
- status upoważnionego odbiorcy w tranzycie unijnym (art. 233 ust. 4 UKC): nowe warunki w art. 191 rozporządzenia delegowanego,
- status upoważnionego odbiorcy TIR (art. 230 UKC): nowe warunki w art. 187 rozporządzenia delegowanego.
Unijny Kodeks Celny - procedura odprawy scentralizowanej
Warunki dla wnioskodawców:
- posiada siedzibę na obszarze celnym Unii Europejskiej,
- oświadcza, że będzie regularnie stosował unijne operacje tranzytowe lub odbierał towary przemieszczane w ramach TIR,
- spełnia kryteria określone w art. 39 lit. a), b) i d) UKC (kryteria AEO – dla potrzeb spełnienia stosowane zasady z art. 24, 25, 27 rozporządzenia delegowanego) oraz dodatkowo w przypadku upoważnionego nadawcy w tranzycie unijnym - jest upoważniony do złożenia zabezpieczenia generalnego (art. 89 ust. 5 UKC) lub zwolniony z zabezpieczenia (art. 95 ust. 2 UKC) - czyli w przypadku obniżenia lub zwolnienia - spełnia dodatkowo kryterium art. 39 lit. c) UKC (kryt. AEO – wypłacalność, dla potrzeb spełnienia stosowane zasady z art. 26 rozporządzenia delegowanego).
b) standardowe przepisy przejściowe w zakresie pozwoleń wydanych przed 1 maja 2016 r.
- art. 250 rozporządzenia delegowanego: konieczna ponowna ocena w stosunku do pozwoleń bez określonego terminu ważności (3 lata - art. 345 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego),
- art. 251 rozporządzenia delegowanego: pozwolenia wydane zgodnie z przepisami WKC i RWKC przed 1 maja 2016 r. pozostają ważne do momentu ich ponownej oceny, czyli najpóźniej do 1 dnia maja 2019 r.,
- art. 254 rozporządzenia delegowanego: pozwolenia, które zostają ważne powinny odpowiadać warunkom określonym w nowych przepisach – załącznik 90 do rozporządzenia delegowanego (Tabela odniesień).
c) przedstawienie i składowanie towarów - miejsce uznane:
Art. 5 pkt 33 UKC: przedstawienie towarów organom celnym oznacza powiadomienie organów celnych o przybyciu towarów do urzędu celnego lub innego miejsca wyznaczonego lub uznanego przez organy celne oraz o dostępności tych towarów do kontroli.
Art. 144 UKC: towary nieunijne są czasowo składowane od momentu ich przedstawienia organom celnym.
Zgodnie z art. 115 ust. 1 rozporządzenia delegowanego: miejsce inne niż właściwy urząd celny może zostać uznane do celów przedstawienia towarów, a miejsce inne niż magazyn czasowego składowania może zostać zatwierdzone do celów czasowego składowania po spełnieniu następujących warunków:
- spełniono wymogi określone w art. 148 ust. 2 i 3 UKC oraz art. 117 rozporządzenia delegowanego, w szczególności złożono wymagane zabezpieczenie,
- towary zostały zgłoszone do procedury celnej następnego dnia po ich przedstawieniu (24 h), chyba że organy celne wymagają rewizji towarów zgodnie z art. 140 ust. 2 UKC.
Uwaga!
Jeżeli miejsce posiada już pozwolenie na prowadzenie magazynu czasowego składowania uznanie nie jest wymagane.
d) miejsce uznane w pozwoleniu na uproszczenie tranzytowe – upoważniony odbiorca:
Miejsce uznane w pozwoleniu tranzytowym dla upoważnionego odbiorcy (tranzyt unijny i TIR)
- służy wyłącznie przedstawieniu towarów i obsłudze zakończenia tranzytu; zwolnienie do następnej procedury następuje w ciągu maks 24 h – w przypadku pozwoleń wydanych przed 1 maja 2016 r. zabezpieczenie dla tego miejsca nie jest wymagane;
- w przypadku gdy towar znajduje się w miejscu uznanym dłużej niż 24 h wymagane jest odrębne pozwolenie na magazyn czasowego składowania, wraz z zabezpieczeniem (o ile pozwolenie nie było uzyskane przed 1 maja 2016 r.).
e) instytucje na okres przejściowy (likwidowane):
- uproszczenia poziom 1 w transporcie lotniczym i morskim (papierowy dokument przewozowy jako zgłoszenie tranzytowe) – art. 26 przejściowego rozporządzenia delegowanego:
Stare pozwolenia funkcjonują na dotychczasowych zasadach w okresie przejściowym do 1 października 2019 r. , po czym wygasają. W przypadku wnioskowania o nowe pozwolenie po 1 maja 2016 r. konieczność złożenia;
- uproszczenia poziom 2 w transporcie lotniczym i morskim (elektroniczny dokument przewozowy jako zgłoszenie tranzytowe) – art. 27 i 28 przejściowego rozporządzenia delegowanego: Stare pozwolenia funkcjonują na dotychczasowych zasadach w okresie przejściowym do 1 maja 2018 r., po czym wygasają. Konieczność uzyskania po 1 maja 2018 r. pozwolenia na uproszczenie określone w art. 233 ust. 4 lit. e) UKC (elektroniczny dokument przewozowy jako zgłoszenie tranzytowe);
- korzystanie z procedury tranzytu w formie papierowej (na liście przewozowym CIM) dla towarów przewożonych koleją – art. 25 przejściowego rozporządzenia delegowanego:
Dotychczas ustanawiane w formie porozumienia z MF. Porozumienia zostają rozwiązane najpóźniej z dniem 1 maja 2016 r. - konieczność uzyskania pozwolenia w okresie przejściowym do 1 października 2019 r., po czym wygasają. Jeżeli pozwolenie zostanie wydane przed 1 maja 2016 r. przewozy mogą być realizowane bez zabezpieczenia; jeżeli pozwolenie zostanie wydane po 1 maja 2016 r. – przewozy mogą być realizowane z obowiązkowym zabezpieczeniem.
Przedstawicielstwo celne – zmiany od maja 2016 r.
f) inne:
Art. 1 pkt 12) rozporządzenia wykonawczego: nowa definicja tranzytu unijnego towarów przesyłanych stałym transportem przesyłowym - od 1 maja 2016 r. w zakres wchodzi transport elektryczności.
g) instytucje „krajowe”:
Pozwolenie na uproszczenie przy obejmowaniu towarów procedurą TIR (upoważniony nadawca TIR):
- dostosowanie do zmiany przepisów UKC i rozporządzenia delegowanego w zakresie warunków dla wnioskodawcy (kryteria AEO – art. 39 lit. a), b) i d) UKC),
- dla starych pozwoleń zasada ponownej oceny - do 1 maja 2019 r., Pozwolenie na korzystanie z procedury TIR:
- bez pośrednictwa ZMPD
- stare pozwolenia zachowują ważność (brak zmian w zakresie warunków).
Nowa delegacja w Prawie celnym: rozporządzenie w sprawie warunków udzielania pozwolenia na korzystanie z procedury TIR oraz pozwolenia na uproszczenie przy obejmowaniu towarów procedurą TIR i realizacji tego uproszczenia - określi dane wymagane we wnioskach.
Podstawy prawne:
1) Art. 95, 98, 226 - 236 UKC
2) Art. 77-79, 82 – 84, 184 – 200 rozporządzenia delegowanego
3) Art. 155 – 164, 272 - 321 rozporządzenia wykonawczego
4) Art. 7, 8, 24 - 53 przejściowego rozporządzenia delegowanego