rada
Odstąpienie od umowy przesłane faksem można uznać za skuteczne, jednak dla pewności kontrahent powinien wystąpić do drugiej strony o pisemne potwierdzenie tego oświadczenia.
uzasadnienie
Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno być potwierdzone pismem - zgodnie z art. 77 k.c.
Jak wynika z opisu, umowa została zawarta w formie pisemnej, a strony wymagają dla zmiany umowy zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Strony nie uzgodniły jednak tego rygoru dla czynności powodujących zniweczenie umowy, tj. dla odstąpienia, wypowiedzenia czy rozwiązania umowy za porozumieniem stron.
Dlatego w zakresie oceny skutków oświadczeń woli stron mających na celu zniweczenie zapisów umowy (tj. odstąpienie od umowy, jej wypowiedzenie itp.) zastosowanie powinny mieć właściwe przepisy Kodeksu cywilnego, w tym art. 77 i 74.
Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem. Przepis ten co prawda wymaga zachowania formy pisemnej dla czynności odstąpienia od umowy, jednak nie wiąże z brakiem zachowania tej formy rygoru nieważności. Oznacza to, że mamy tutaj do czynienia z formą pisemną zastrzeżoną jedynie dla celów dowodowych.
Zastrzeżenie formy pisemnej jedynie dla celów dowodowych (tj. bez rygoru nieważności) ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy, co do zasady, nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron w sprawie dokonania czynności.
Niezachowanie formy pisemnej odstąpienia od umowy w niniejszej sprawie nie będzie powodować bezskuteczności tego oświadczenia. Oświadczenie jest skuteczne, jednak w przypadku sporu, osoba która je złożyła, nie będzie mogła udowodnić przy pomocy świadków lub zeznań stron odstąpienia od umowy.
W tym miejscu należy jeszcze zwrócić uwagę, że zasada zakazu dowodu może być ograniczona w sytuacji, gdy obie strony wyrażą zgodę na tego rodzaju dowód (np. przesłuchanie świadka) lub gdy fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą innego pisma (np. korespondencji stron).
W omawianej sytuacji umowa została zawarta między przedsiębiorcami, co dodatkowo modyfikuje opisaną zasadę. Przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.
Jeśli umowa nie przewiduje dla czynności znoszących umowę (odstąpienia, wypowiedzenia, rozwiązania umowy) formy pisemnej pod rygorem nieważności (lecz jedynie dla celów dowodowych, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie), czynności tego rodzaju nie będą wymagać formy pisemnej. Stron nie będzie ograniczać w takim przypadku również opisany zakaz dowodowy.
• art. 74 i 77 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166
Rafał Kasprzycki
prawnik