Jeśli naszym celem jest prowadzenie niewielkiej spółki, obsługującej indywidualnych klientów, w której jest tylko jeden lub dwaj od lat współpracujący wspólnicy, czy też jeśli chcielibyśmy, aby wspólnikami byli członkowie rodziny, a ponadto gdy nie chcemy odczuwać zagrożenia osobistego i majątkowego w sytuacji przegranej, to najbardziej odpowiednią formą prawną będzie spółka cywilna lub jawna.
Gdy rozważamy prowadzenie większej spółki, która miałaby dwóch lub więcej wspólników, których łączą wyłącznie interesy, należy rozważać utworzenie spółki komandytowej, czy też spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeżeli planujemy prowadzenie dużej, specjalistycznej spółki o zasięgu krajowym, regionalnym, czy globalnym i przewidujemy, że tworzyliby ją wspólnicy, których główną rolą jest sfinansowanie działalności spółki (jako pewnego rodzaju inwestycji), to wtedy należałoby zastanowić się nad wyborem spółki akcyjnej.
Dokonując wyboru odpowiedniej formy z pewnością pod uwagę weźmiemy ryzyko niepowodzenia, które mogłoby spowodować uszczuplenie naszego majątku. Jeśli chcemy tego uniknąć, to dokonując wyboru należy dążyć do powołania spółki z o.o. lub spółki akcyjnej. Pozwoli to uniknąć osobistej odpowiedzialności wspólników, oczywiście z wyjątkami dotyczącymi np. odpowiedzialności członków zarządu sp. z o.o. za zobowiązania spółki w razie, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Jeśli chodzi o kapitał minimalny, to pamiętajmy, że w przypadku spółki akcyjnej wynosi on minimum 100.000 zł. Tworząc spółkę z o.o. wymagany jest wkład 5.000 zł, a przy spółce komandytowo-akcyjnej 50.000 zł. W pozostałych przypadkach przepisy nie wskazują wysokości minimalnego kapitału.
Ponadto pamiętajmy o tym, że dążąc do utworzenia spółki, musimy zawrzeć umowę w odpowiedniej formie. Podkreślić należy, że przepisy wskazują zwykłą formę pisemną dla umowy spółki cywilnej, a formę pisemną pod rygorem nieważności jedynie w przypadku zakładania spółki jawnej i spółki partnerskiej, co oznacza, że w przypadku pozostałych spółek, istnieje konieczność zawarcia umowy w formie aktu notarialnego.
Na zakończenie przedstawimy Państwu informacje, które formy prawne prowadzenia działalności są najpopularniejsze w Polsce.
Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej (dalej „rejestr REGON”), to rejestr, który prowadzi Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (dalej „GUS”). Rejestr REGON pozwala identyfikować podmioty gospodarki narodowej dzięki numerom identyfikacyjnym REGON, które są nadawane podmiotom przy ich rejestracji. Na podstawie danych opublikowanych przez GUS w Małym Roczniku Statystycznym Polski 2009, który jest dostępny w na stronach internetowych GUS, należy stwierdzić, że w Polsce w rejestrze REGON zarejestrowano ogółem 547.017 spółek. Z danych wynika, że najpopularniejszym rodzajem spółki jest spółka cywilna, chociaż nie jest to typowa spółka, tylko właściwie umowa cywilnoprawna zawarta między wspólnikami. Tego typu spółek zarejestrowano w Polsce 276.112. Drugim rodzajem spółki, który cieszy się popularnością jest już typowa spółka prawa handlowego i to w dodatku spółka kapitałowa: spółka z o.o. (224.345). Na kolejnym miejscu uplasowała się spółka jawna - tego typu spółek zarejestrowano 30.298. Najmniejszą popularnością cieszą się spółki komandytowo-akcyjne, których zarejestrowano jedynie 517. Z trochę większym zainteresowaniem spotkały się spółki partnerska (w liczbie 1.203 zarejestrowanych spółek) oraz spółka komandytowa (w liczbie 3.737 zarejestrowanych spółek).
Spółka akcyjna jest najczęściej wybieraną formą prawną w przypadku działalności związanej z przemysłem. Tego typu spółek zarejestrowano 2.600. Ta forma jest najrzadziej wybierana w przypadku działalności z zakresu ubezpieczeń społecznych, w której zarejestrowanych jest zaledwie 7 spółek.
Spółka komandytowo-akcyjna jest preferowana w przypadku obsługi nieruchomości i firm (323 zarejestrowanych spółek). Warto też podkreślić, że jest ona najrzadziej wybieraną formą spośród spółek zarejestrowanych w rejestrze REGON.
Spółki partnerskie tworzone są przykładowo w branżach związanych z ochroną zdrowia, w której to branży zarejestrowano ich 640. W nielicznych przypadkach taka forma prawna działalności jest wybierana w przypadku działalności związanej z pośrednictwem czy handlem.
Spółka jawna wybierana jest przy działalności związanej z handlem, gdzie zarejestrowano tego typu spółek 14.921.
Spółka z o.o. chętnie tworzona jest w przypadku każdej działalności gospodarczej. Zdecydowanie dominuje jednak przy obsłudze nieruchomości i firm, gdzie zarejestrowano tego typu spółek 46.635, w handlu (71.754 zarejestrowanych spółek), budownictwie (24.901 zarejestrowanych spółek) oraz transporcie (11.064 zarejestrowanych spółek).
Podsumowując cykl publikacji dotyczących spółek, mamy nadzieję, że przybliżyliśmy Państwu najbardziej charakterystyczne cechy poszczególnych spółek, przez co ułatwiliśmy Państwu podjęcie decyzji co do wyboru odpowiedniej formy prawnej planowanej działalności gospodarczej.
Barbara Jureczek, Aneta Wrona
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna