rada
Nabycie udziałów jest ewidencjonowane po stronie aktywów, w pozycji długo- lub krótkoterminowych aktywów finansowych. Operacja ta nie ma wpływu na kapitał spółki nabywającej udziały. Nabyte wierzytelności podwyższą wartość aktywów spółki, w cenie nominalnej. Na wynik finansowy będzie miał wpływ zysk zrealizowany w związku z rozliczeniem płatności za te wierzytelności.
uzasadnienie
Zawarcie umowy kupna-sprzedaży wierzytelności między dotychczasowym wierzycielem i nabywcą powoduje, że na nabywcę przechodzą, wraz z wierzytelnością, wszelkie związane z nią prawa, głównie prawo żądania zapłaty zaległych odsetek.
Księgowanie operacji zakupu wierzytelności w dniu podpisania umowy, dla danych z pytania, może być następujące:
1. Nabycie wierzytelności:
- wartość nominalna (wysokość kwoty należności od dłużnika)
Wn „Pozostałe rozrachunki; imienne konto dłużnika” 34 722,05
- cena nabycia (zobowiązanie wobec zbywcy wierzytelności)
Ma „Pozostałe rozrachunki: imienne konto wierzyciela” 1 500,00
- różnica między wartością nominalną a wartością w cenie nabycia
Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 33 222,05
Do wysokości ceny nabycia (tutaj 1500 zł) wpłaty od dłużnika będą księgowane tylko na rozrachunkach.
2. Zapłata za wierzytelności, przy założeniu, że dłużnik zapłacił 20 000 zł:
a) do wysokości ceny nabycia
Wn „Rachunek bankowy” 1 500,00
Ma „Pozostałe rozrachunki; imienne konto dłużnika” 1 500,00
Jeżeli wartość spłaty nabytej wierzytelności przekroczy cenę jej nabycia, wówczas równolegle do przedstawionego wyżej księgowania należy zaewidencjonować zrealizowany na tej transakcji zysk. Nadwyżkę nad wartością nominalną ceny nabycia kupionej wierzytelności zalicza się do przychodów finansowych.
b) zapłata powyżej ceny nabycia
Wn „Rachunek bankowy” 18 500,00
Ma „Pozostałe rozrachunki; imienne konto dłużnika” 18 500,00
- zapis równoległy
Wn „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 18 500,00
Ma „Przychody finansowe” 18 500,00
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, w kwestii nabycia wierzytelności, mają zastosowanie przepisy, zgodnie z którymi przychodem w obrocie wierzytelnościami są otrzymane pieniądze. Dla nabywającego (kupującego) wierzytelność przychodem będzie kwota wyegzekwowana od dłużnika bądź kwota uzyskana z dalszej jej sprzedaży. Ze względu na moment kasowy powstawania tego przychodu zostanie on rozpoznany dopiero w dacie zapłaty za wierzytelność.
Do kosztów uzyskania przychodów należy zaliczyć wydatki poniesione na nabycie wierzytelności (w tym zapłacony podatek od czynności cywilnoprawnych) w takiej części procentowej, jaką stanowi otrzymany wpływ w stosunku do ceny nabycia tej wierzytelności.
Nabycie udziałów
Dla celów bilansowych udziały w innych jednostkach wycenia się według ceny nabycia, pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, lub według wartości godziwej.
Cena nabycia udziałów obejmuje kwotę należną sprzedającemu, powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem, w tym m.in. o podatek od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że poniesione koszty, zaliczone do ceny nabycia udziałów, zostaną zarachowane w księgach rachunkowych w ciężar kosztów bilansowych dopiero w dacie ewentualnego zbycia tych udziałów. Koszty te zalicza się do kosztów finansowych.
W księgach rachunkowych nabywcy kupione udziały w innych jednostkach, w zależności od ich przeznaczenia, zalicza się do inwestycji długoterminowych albo krótkoterminowych.
- nabycie udziałów według ceny nabycia
Wn „Długoterminowe aktywa finansowe” lub
„Krótkoterminowe aktywa finansowe” 12 500,00
Ma „Pozostałe rozrachunki” 12 500,00
- zapłata za nabyte udziały
Wn „Pozostałe rozrachunki” 12 500,00
Ma „Rachunek bankowy” 12 500,00
W razie uznania, że poniesione koszty, bezpośrednio związane z operacją nabycia przez jednostkę udziałów, nie są istotne, mogą one zostać zarachowane na podstawie dowodów źródłowych w ciężar kosztów finansowych w dacie ich poniesienia. Poziom istotności jednostka określa indywidualnie, a informacja o nim powinna się znaleźć w polityce rachunkowości.
• art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 i ust. 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
• art. 28 ust. 1 pkt 3, art. 28 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
Wioletta Roman
doradca podatkowy