RADA
Państwa postępowanie jest nieprawidłowe. Niepotrzebnie jest ustalany przychód z tytułu użyczenia przez ojca nieruchomości dla spółki cywilnej prowadzonej z synem. W związku z tym obaj wspólnicy wykazują zawyżone przychody, a więc płacą wyższy podatek niż należny. Za poprzednie lata podatkowe jest możliwe wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty. Za obecny rok podatkowy nadpłata z tego tytułu może być rozliczona w zeznaniu rocznym.
UZASADNIENIE
Na podstawie art. 4 ust 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 updof przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. W razie braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku.
Jeśli zatem spółka cywilna otrzymuje nieodpłatne świadczenie, to w związku z proporcjonalnym rozliczeniem przychodu jest to równoważne z uzyskaniem tego przychodu przez wspólników tej spółki.
Zasadniczo użyczenie nieruchomości powoduje powstanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń (art. 14 ust. 2 pkt 8 updof). Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 updof zwolniona z podatku jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tymi przepisami do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Natomiast do grupy II zalicza się: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. A zatem przychód z użyczenia nieruchomości przez ojca (zstępnego) dla syna (wstępnego) jest zwolniony z podatku dochodowego. Nie powstaje również przychód z tytułu wykorzystywania w działalności gospodarczej podatnika (ojca) nieruchomości będącej jego własnością. Byłby to bowiem przychód powstały z tytułu wykorzystania składnika majątku prywatnego w prowadzonej działalności przez tego samego podatnika.
W związku z powyższym, w przypadku gdy wspólnikami spółki cywilnej są ojciec i syn, przychód z tytułu użyczenia nieruchomości przez ojca nie powinien być ustalany i tym samym zaliczany do podstawy opodatkowania obu tych wspólników.
Na takim stanowisku stoją również organy podatkowe. W piśmie z 12 kwietnia 2006 r. nr PD1a/415-1/06 Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wadowicach czytamy, że:
(...) Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną (...) u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku (...) Ww. zasady stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących koszty uzyskania przychodów i strat (...). Z tego też względu, jeżeli wspólnik spółki wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie „dla siebie samego” w takim zakresie, w jakim przychody i koszty spółki stanowią jego przychody i jego koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód ani koszt. Jednocześnie w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę, ani przez tego wspólnika przychodu „z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń”, bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik w sensie podatkowym „świadczył samemu sobie”. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód pozostałych wspólników takiej spółki.
W związku z wykazanym nienależnie przychodem za poprzednie lata podatkowe mogą Państwo wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty (art. 75 § 2 pkt 1 lit. a) Ordynacji podatkowej). Za pozostałe do końca bieżącego roku miesiące nie powinni już Państwo wykazywać przychodu z tytułu nieodpłatnego użyczenia nieruchomości. Natomiast wpłacone w tym roku zawyżone zaliczki na podatek mogą być rozliczone jako nadpłata w zeznaniach złożonych za ten rok (art. 73 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej).
• art. 8 ust. 1, art. 14 ust. 2 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378
• art. 4 ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 120, poz. 818
• art. 73 § 2 pkt 1, art. 75 § 2 pkt 1 lit. a) ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 120, poz. 818
Krzysztof Rustecki
ekspert w zakresie podatków dochodowych