rada
Jeśli jednostka nie posiada w danym roku wystarczających środków pieniężnych na wypłatę dywidendy, wówczas może podjąć uchwałę o ratalnej wypłacie dywidendy. W uchwale należy określić terminy i kwoty wypłat. Równowartość kwot przeznaczonych do wypłaty w przyszłych latach spółka może przeksięgować na kapitał rezerwowy lub pozostawić na koncie „Rozliczenie wyniku finansowego”. W przypadku przeksięgowania na kapitał rezerwowy ważne jest, aby w uchwale było zaznaczone, że kapitał ten jest tworzony na wypłaty dywidend w przyszłych latach. Niepodzielony wynik z lat ubiegłych wykazuje się na koncie zespołu 8 „Rozliczenie wyniku finansowego”, w analityce „Niepodzielony zysk/strata z lat ubiegłych”. Ratalna wypłata dywidendy nie stanowi niepodzielonego zysku.
uzasadnienie
Zgodnie z zapisami Kodeksu spółek handlowych wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników.
Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.
Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy). Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o przeznaczeniu zysku na wypłatę dywidendy. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.
Dywidenda jest płatna w terminie wyznaczonym przez umowę spółki lub uchwałę wspólników.
Przykład 1
Wspólnicy podjęli uchwałę o wypłaceniu dywidendy z zysku za rok 2007 w wysokości 600 000 zł, w równych częściach każdemu ze wspólników (posiadających po 50% udziałów). Kwoty i terminy wypłat zostały ustalone na podstawie uchwały zarządu.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Ostatni termin wypłaty dywidendy za rok 2007 nie powinien być późniejszy niż koniec 2008 r.
Podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy w ratach oznacza, że staje się ona należna w terminie wypłaty poszczególnych rat.
Jeśli rata dywidendy nie zostanie wypłacona w terminie, wówczas spółka staje się dłużnikiem wobec wspólników (wierzycieli) i w związku z tym wierzyciele z tytułu zwłoki w zapłacie mogą żądać odsetek. Zatem do 31 grudnia 2008 r. dywidenda za 2007 r. nie jest wspólnikom należna, wobec tego nie występuje tutaj sytuacja skutkująca powstaniem dodatkowego obowiązku podatkowego z tytułu nieodpłatnego świadczenia (w przykładzie 1). Dopiero wypłacenie dywidendy po 31 grudnia 2008 r. skutkowałoby osiągnięciem przez spółkę przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń za otrzymanie kapitału. Przychód ten zostałby określony w wysokości odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić w warunkach rynkowych za pozyskanie kapitału odpowiadającego kwocie niewypłaconych dywidend, do czasu ich wypłat. W wyniku tego spółka zapłaciłaby podatek dochodowy wynikający ze zwiększenia podstawy opodatkowania o wartość odsetek.
Jeżeli nie ustalono terminu wypłaty dywidendy, wówczas należy przyjąć, że świadczenie jest natychmiast wymagalne, po powzięciu uchwały o podziale zysku.
Jeśli spółka nie zamierza w danym roku wypłacić dywidendy, to może utworzyć fundusz rezerwowy na równowartość kwot do wypłacenia w przyszłych latach. W uchwale zgromadzenia wspólników o przeznaczeniu zysku na kapitał rezerwowy powinien być opisany cel, na jaki jest on utworzony, np. na wypłatę dywidend w przyszłych latach.
Przykład 2
1. Zgromadzenie wspólników spółki z o.o. podjęło uchwałę przeznaczającą zysk netto za 2007 r. w wysokości 500 000 zł na:
• wypłatę dywidendy w bieżącym roku - 100 000 zł,
• kapitał rezerwowy z przeznaczeniem na wypłatę dywidendy w latach następnych - 250 000 zł,
• kapitał rezerwowy z przeznaczeniem na realizację inwestycji w środki trwałe 150 000 zł.
2. Wspólnikom wypłacono z rachunku bankowego dywidendę, pobierając zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19%.
Ewidencja księgowa
1. Przeksięgowanie zysku netto za 2007 r. po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, w dacie podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników:
Wn „Wynik finansowy” 500 000
- w analityce „Wynik finansowy za 2007 r.”
Ma „Rozliczenie wyniku finansowego” 500 000
- w analityce „Zysk netto za 2007 r.”
2. Zarachowanie dywidendy należnej wspólnikom za rok 2007, przeznaczonej do wypłaty w 2008 r.:
a) wartość dywidendy brutto
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 100 000
- w analityce „Zysk netto za 2007 r.”
Ma „Pozostałe rozrachunki” 100 000
- w analityce imienne konto wspólnika
b) pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy 100 000 zł × 19% = 19 000 zł
Wn „Pozostałe rozrachunki” 19 000
- w analityce imienne konto wspólnika
Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 19 000
3. Przeksięgowanie zysku netto za 2007 r. na kapitał rezerwowy z przeznaczeniem na:
a) wypłatę dywidendy w latach następnych
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 250 000
Ma „Kapitał rezerwowy” 250 000
- w analityce „Wypłata dywidend w latach następnych”
b) realizację inwestycji w środki trwałe
Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 150 000
Ma „Kapitał rezerwowy” 150 000
- w analityce „Inwestycja w środki trwałe”
4. Wypłata dywidendy wspólnikom w kwocie pomniejszonej o zryczałtowany podatek dochodowy:
Wn „Pozostałe rozrachunki” 81 000
- w analityce imienne konto wspólnika
Ma „Rachunek bankowy” 81 000
5. Zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego na rachunek bankowy urzędu skarbowego:
Wn „Rozrachunki publicznoprawne” 19 000
Ma „Rachunek bankowy” 19 000
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
• art. 191 § 1, art. 193 § 1 i 3 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540
• art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Joanna Gawrońska
biegły rewident