W związku z brakiem podwyżki podatku akcyzowego, MET w 2015 r. powinien odpowiadać 100% od średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów z pierwszych dziesięciu miesięcy 2014 r. Decyzja dot. braku podwyżki podatku akcyzowego jest także w pełni uzasadniona z punktu widzenia obowiązku dostosowywania przepisów krajowych do wymogów UE, gdyż obecne stawki akcyzy osiągnęły już wymagane w regulacjach unijnych parametry (m. in dzięki istniejącemu mechanizmowi podatku minimalnego).
W ciągu ostatnich 10 lat akcyza na papierosy wzrosła o ok. 200%, podczas gdy dynamika wpływów do budżetu państwa stopniowo malała. Wraz z rosnącą stawką akcyzową wzrosła także szara strefa stanowiąca w 2013 r. już 25% wielkości rynku wyrobów tytoniowych w Polsce - konsumpcja nielegalnego tytoniu do palenia jak i papierosów przemycanych i podrabianych (Obliczenia własne na podstawie SUN Report 2013 oraz danych Nielsen za 2013 r.). Dalszy wzrost podatku akcyzowego oznaczać może przedłużenie trendu i stratę dla budżetu państwa w wysokości ok. 170-200 mln zł z wpływów podatkowych tylko w 2015 r.
Wpływy z akcyzy od wyrobów tytoniowych kształtują się obecnie na poziomie około 18 miliardów złotych rocznie, co stanowi ok. 8% całości wpływów budżetowych. Do roku 2009 r. podwyższenie stawki akcyzy przekładało się na wzrost przychodów budżetowych, podczas gdy następnie dynamika malała, osiągając w 2013 r. spadek (patrz wykres). Zmiany stawki akcyzy przełożyły się z jednej strony na zmniejszenie rzeczywistej konsumpcji papierosów, a z drugiej na bardzo dynamiczny wzrost szarej strefy, stanowiącej w 2013 r. już 13,9% wielkości rynku papierosowego w Polsce.
Powyższe dane pochodzą z analizy rynku tytoniowego pt. „Wyższa stawka – niższe wpływy”. Raport ten został przygotowany na zlecenie Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu (PZPT) przez firmę doradczą PwC.
Kluczowe dla zapewnienia efektywnej polityki podatkowej jest znalezienie optymalnej stawki opodatkowania, która z jednej strony zapewni odpowiednie dochody budżetowi państwa, a z drugiej nie będzie motywowała uczestników rynku do przechodzenia do szarej strefy.
Wyznaczenie „złotego środka” zapewniającego wysokie wpływy budżetowe z podatków i możliwości rozwoju dla przedsiębiorstw zawsze jest wyzwaniem. Po przekroczeniu pewnego poziomu stawek podatkowych dalsze ich podwyższanie może bowiem prowadzić do obniżenia dochodów podatkowych. Może się to stać zarówno przez rozwój szarej strefy jak i przez pogorszenie warunków funkcjonowania danej branży. W krańcowych przypadkach to obniżka stawki opodatkowania może prowadzić do wzrostu dochodów podatkowych.
Jak złożyć PIT po 1 stycznia 2015 r.
„Jak wynika z przeprowadzonych analiz kluczowe dla określenia potencjalnych skutków zmiany stawek podatkowych jest ustalenie, w którym miejscu tzw. krzywej Laffera znajduje się dany rynek i jak w związku z tym zadziała zmiana akcyzy. Dane z ostatnich lat wskazują, iż obecnie znajdujemy się w takim punkcie, w którym dalsze podnoszenie stawki podatku akcyzowego od papierosów może być kontr produktywne” – mówi Mateusz Walewski, ekonomista w PwC.
Zakładając utrzymanie się dotychczasowej dynamiki zmian relacji (elastyczności) pomiędzy zmianą minimalnej kwoty akcyzy, a zmianą wpływów z akcyzy z lat 2010 – 2013 (rok 2013 jest ostaniem okresem dla którego dostępne są pełne dane) Można przypuszczać, że nawet przy nieznacznym (sięgającym około 4%) wzroście poziomu stawek akcyzy na papierosy nastąpi zmniejszenie wpływów do budżetu państwa o ok. 170 - 200 mln zł w 2015 r. oraz wzrost szarej strefy, przestępczości i innych negatywnych zjawisk społecznych.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Szara strefa jest zjawiskiem występującym w przypadku rynku tytoniowego we wszystkich krajach Unii Europejskiej (Raport Pracodawców RP – „Szara strefa wyrobów tytoniowych w latach 2011 – 2014. Nowe trendy i zagrożenia”, Warszawa lipiec 2014), niemniej kształtuje się ona różnie w poszczególnych państwach, co wynika z np. położenia geograficznego czy poziomu cen papierosów.
„W sytuacji gdy państwa leżące na zewnętrznych granicach UE nie realizują polityki akcyzowej podobnej do państw UE – skutkuje to drastycznie różnymi cenami wyrobów akcyzowych po obu stronach granicy, co może stanowić swoistą zachętę do działania w szarej strefie – zarówno na małą skalę (np. drobny przemyt przygraniczny na własne potrzeby, czy też nielegalny obrót suszem tytoniowym), jak i na skalę hurtową przez zorganizowane grupy przestępcze. Pamiętajmy, że obecnie podatki stanowią ok. 85% ceny paczki papierosów, co plasuje nas na czołowym miejscu w UE” – mówi Przemysław Noworyta, Dyrektor Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu. „Z zadowoleniem przyjmujemy, że ministerstwo, obok odstąpienia od podniesienia stawki akcyzy na wyroby tytoniowe w 2015 r., planuje dodatkowe zmiany w prawie mające ograniczyć szarą strefę przez opodatkowanie produkcji papierosów w tzw. maszynach do automatycznego napełniania gilz, a także zmianę sposobu opodatkowania cygar, w tym tzw. cygar imprezowych. W ocenie plantatorów, konieczne jest kompleksowe podejście do walki z szarą strefą rynku wyrobów tytoniowych a co za tym idzie – jednoczesne wprowadzenie tych regulacji” – dodaje.