RADA
Opisana przez Państwa sytuacja nie jest zgodna z prawem. Spółka może co prawda wyzbyć się własności środka trwałego - np. przez sprzedaż, darowiznę, czy też zamianę. Dopóki jednak funkcjonuje, nie istnieje możliwość swoistego „wymieniania” składników majątku na środki pieniężne lub materialne wnoszone do niej przez udziałowców. Alternatywnie wspólnik może dokonać nabycia torów kolejowych na podstawie umowy kupna-sprzedaży. Z uwagi jednak na charakter powiązań stron cena takiej transakcji powinna być zdecydowanie ustalona na poziomie bieżącej wartości torów. Inną metodą nabycia środka trwałego przez udziałowca mogłaby być likwidacja spółki oraz podział jej majątku.
UZASADNIENIE
Spółka z o.o. (podobnie jak akcyjna) posiada osobowość prawną i stanowi samodzielny byt prawny odrębny od osób udziałowców czy członków zarządu. Nawet gdy jej udziałowcem, jak i prezesem zarządu jest jedna osoba fizyczna (sytuacja taka stwarza czasem wrażenie „jedności” prawnej spółki i osoby fizycznej), oznacza to, że udziałowcy nie dysponują prawem do szeroko pojętego nabywania składników majątku spółki w sposób inny, czy też bardziej uprzywilejowany niż jakikolwiek podmiot trzeci. Dlatego opisane działanie należy rozpatrzeć jako dwie odrębne czynności:
1) Podwyższenie kapitału zakładowego spółki
Do przychodów podatkowych spółki nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, czy też funduszu udziałowego (art. 12 ust. 4 pkt 4 updop). Oznacza to, że wpłata dokonana przez wspólnika na cele powiększenia kapitału zakładowego nie stanowi przychodu spółki.
Analogicznie sprawa przedstawia się z udziałowcem dokonującym wpłaty, niezależnie czy jest on osobą fizyczną, czy podatnikiem ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej objętych w zamian za wkład pieniężny (czyli w naszym przypadku) lub niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie stanowi przychodu.
2) Przekazanie wspólnikowi torów
Wniesienie wkładu pieniężnego nie może być w Państwa sytuacji traktowane jako działanie ekwiwalentne do przekazania wspólnikowi torów kolejowych. Należy zauważyć, że z tytułu dokonania podwyższenia kapitału zakładowego udziałowiec obejmuje dodatkowe udziały lub otrzymuje korzyść w postaci wzrostu wartości już posiadanych. Jeśli spółka posiada tylko jednego wspólnika, zaproponowana koncepcja prowadziłaby do sytuacji, że dokonujący dopłaty do kapitału zakładowego otrzymuje udziały w spółce w wysokości dokonanej wpłaty, a jednocześnie wyprowadza z niej środki trwałe o ekwiwalentnej wartości.
Podkreślenia wymaga, że działanie takie mogłoby być zinterpretowane jako działanie na szkodę spółki, za co k.s.h. przewiduje odpowiedzialność karną. Oczywiście otrzymane przez udziałowca tory kolejowe stanowiłyby w takiej sytuacji przychód w wysokości ich ceny rynkowej (z uwzględnieniem stanu i stopnia zużycia) z tytułu świadczenia otrzymanego nieodpłatnie.
Rekomendowane rozwiązanie
Udziałowiec może oczywiście zawrzeć ze spółką umowę kupna torów kolejowych. Jednak ze względu na charakter powiązań stron takiej transakcji cena takiej transakcji powinna być ustalona na poziomie ich bieżącej wartości rynkowej, tak aby nie została zakwestionowana przez organy podatkowe.
• art. 12 ust. 1 pkt 7, ust. 4 pkt 4, art. 15 ust. 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
Marcin Gawlik
konsultant podatkowy