Szkodliwa konkurencja podatkowa w rajach podatkowych
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić czym są transakcje rajowe. To transakcje dokonywane z podmiotami, które:
1) mają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium, lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (bezpośrednie transakcje rajowe);
2) wprawdzie nie są podmiotem rajowym z pkt 1, ale rzeczywistym beneficjentem transakcji będzie podmiot rajowy. Innymi słowy (w uproszczeniu), transakcja jest dokonywana z pośrednikiem podmiotu rajowego (pośrednie transakcje rajowe).
Jako kraj stosujący szkodliwą konkurencję należy rozumieć państwa, które:
1) niechętnie podejmują się współpracy w zakresie wymiany informacji podatkowych (np. przesyłanie informacji o wysokości uzyskanych przychodów);
2) jak i państwa, w których system podatkowy jest bardzo korzystny dla podatników (chociażby ze względu na brak opodatkowania lub niskie stawki podatku).
Państwo nie może zostać dowolnie uznane przez organ za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową. Kraj ten musi zostać wskazany w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego. Wykaz taki opracowuje także Unia Europejska (unijny wykaz jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych). Warto wiedzieć, że polska lista jest szersza od listy unijnej, a uwzględniać musimy obie. Jako przykład raju podatkowego można wskazać Księstwo Andory, Grenadę, Księstwo Monako, Republikę Malediwów czy Hongkong.
Raje podatkowe. Obowiązki dokumentacyjne
W przypadku dokonywania transakcji rajowych polscy podatnicy są zobligowani do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych. Obowiązek taki wystąpi, jeżeli wartość transakcji z podmiotem rajowym za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, przekracza:
1) dla transakcji bezpośrednio dokonywanych z podmiotem rajowym: 100 000 złotych;
2) dla transakcji pośrednio dokonywanych z podmiotem rajowym: 500 000 złotych.
Raje podatkowe. Planowane zmiany
Twórcy najnowszego projektu zmian w ustawach o PIT i CIT uznali, że podział transakcji rajowych na bezpośrednie i pośrednie nie był najlepszym rozwiązaniem. Dlatego proponuje się usunięcie transakcji pośrednich.
Decyzja taka jest argumentowana tym, że każdorazowo podatnik jest obowiązany do badania rzeczywistego właściciela należności wynikającej z transakcji, również tej pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, przekraczającej progi dokumentacyjne. W przypadku większych podmiotów (np. spółek) wiąże się to z koniecznością weryfikacji nawet kilkudziesięciu/kilkuset podmiotów rocznie. Na etapie pierwotnej wersji projektu zmian w CIT zgłaszano wiele postulatów wskazujących na bezprzedmiotowość i bezużyteczność tych obowiązków informacyjnych podatników w praktyce Szefa KAS-u co do analizy ryzyka transakcji z rajami podatkowymi. W konsekwencji proponuje się stosowanie obostrzeń jedynie w odniesieniu do transakcji dokonywanych bezpośrednio z podmiotami rajowymi. Tutaj warto zwrócić uwagę na proponowaną podwyżkę kwot transakcji, w przypadku których będzie konieczne ich raportowanie:
1) 2 500 000 złotych – w przypadku transakcji finansowych, lub
2) 500 000 złotych – w przypadku transakcji innych niż transakcje finansowe.
Co więc z dotychczas wykonywanymi obowiązkami przez podatników? Co do zasady nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2023 r., ale w opisanym zakresie możliwe jest ich stosowanie wstecz, począwszy od roku 2021. Oznaczałoby to więc, że wszystkie weryfikacje rzeczywistych beneficjentów transakcji będą nadawały się… do kosza.
Oczywiście zmiany są jeszcze procedowane, wszystko może jeszcze ulec zmianie. Jednak miejmy nadzieję, że w tym zakresie nic niekorzystnego dla podatników się już nie zadzieje.
Natalia Majewska, Kancelaria Mentzen