Poza podmiotami wskazanymi w art. 17 ust. 1c ustawy o CIT, czyli m.in. przedsiębiorstwami państwowymi, spółdzielniami i spółkami czy samorządowymi zakładami budżetowymi, pozostali podatnicy, których celem statutowym zgodnie z ust. 1 pkt 4 tego przepisu jest np. działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, ochrony środowiska – w części przeznaczonej na te cele – zwolnieni są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Fundacja zagraniczna udziałowcem polskiej spółki z o.o.
Na powyższy przepis powołała się polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, występując do organu podatkowego, której jedną z prowadzonych działalności są badania naukowe i prace rozwojowe w różnych dziedzinach życia. W 2017 r. nawiązała współpracę z nowym inwestorem – zagraniczną fundacją, która nabyła część jej udziałów. Fundacja zagraniczna jest organizacją pożytku publicznego, wspierającą m.in. inicjatywy z zakresu edukacji i działalności naukowej i naukowo-technicznej. Współpraca owocuje realizacją projektów szkoleniowych i przeprowadzaniem badań naukowych.
Umowa cichej spółki
Polska spółka z o.o. zawarła z fundacją umowę o utworzenie cichej spółki, w ramach której fundacja została cichym udziałowcem spółki i wniosła do niej wkład pieniężny. W 2018 r. oba podmioty zawarły kolejną umowę cichej spółki. Fundacja znów wniosła wkład, ale obie strony tym razem uzgodniły, że spółka prowadzić będzie dwa konta rozliczeniowe dla cichego udziałowca: konto dla wniesionego wkładu oraz konto prywatne, na którym gromadzone będą zyski i rozliczane ewentualne straty oraz dokonywane wypłaty. Z tytułu wniesionego wkładu fundacja zagraniczna otrzymywać będzie od spółki odsetki. Wartość wkładu stanowi również podstawę obliczania tych odsetek w ustalonej przez strony umowy wysokości – 2%. Dodatkowo strony umówiły się, że fundacja otrzymywać będzie 5% wartości rocznego zysku polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tej samej wysokości cichy wspólnik uczestniczyć ma w stratach spółki. Gromadzone na prywatnym koncie fundacji zyski będą podlegać 2,5% oprocentowaniu.
Odsetki od udzielonego kapitału
Fundacja ma prawo wglądu w dokumentację spółki jedynie w zakresie weryfikacji prawidłowości ustalenia zysku lub straty, w których partycypuje. Nie posiada natomiast żadnych uprawnień kontrolnych nad spółką. Choć umowa spółki cichej została zawarta na czas nieokreślony, to zastrzeżono, iż w przypadku jej zakończenia spółka z o.o. zwróci fundacji wniesiony wkład, pomniejszony o wartość ewentualnych strat.
Zgodnie z polską ustawą o rachunkowości wniesione przez fundację do spółki środki traktowane są jak pożyczka, stąd wszelkie zwrotne świadczenia wpłacane przez spółkę na rzecz fundacji będą traktowane jako odsetki od udzielonego kapitału. Tak uzyskane środki, podobnie jak inne środki uzyskiwane w ramach udziału w zyskach spółki, fundacja przeznacza i przeznaczać będzie wyłącznie na swoje statutowe cele działalności pożytku publicznego, na potwierdzenie czego spółka przy każdej wypłacie odsetek i ewentualnych dywidend będzie w posiadaniu stosownej pisemnej deklaracji fundacji. Spółka zapytała więc organ interpretacyjny, czy słusznie stoi na stanowisku, że wypłacając fundacji odsetki i dywidendy, zważywszy na wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT zwolnienie, nie będzie musiała jako płatnik pobierać z tego tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego.
Nieopodatkowane dywidendy, ale odsetki z 20% podatkiem
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał spółce rację, ale tylko w kwestii wypłaty dywidend. Stwierdził, że na mocy art. 26 ust. 1a ustawy o CIT będzie ona mogła nie pobierać podatku od źródła tych dochodów, jako że w przepisie tym zwolnione z tego ciężaru są właśnie dochody uzyskane z dywidend oraz z innych przychodów z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych, jednak pod warunkiem, że spółka będzie w posiadaniu deklaracji, że zagraniczna fundacja przeznaczy te dochody na cele statutowe, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy.
Z drugiej jednak strony organ wskazał, że właśnie z uwagi na wymienione w art. 26 ust. 1a rodzaje dochodów spółka nie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z poboru podatku w odniesieniu do wypłacanych fundacji odsetek, bowiem nie mogą one być uznane za dochody z dywidend czy innych udziałów w zyskach osób prawnych, a za przychody wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT. Zgodnie z treścią tego przepisu 20% podatek dochodowy od podatników niemających zarządu lub siedziby na terytorium Polski pobiera się w zakresie przychodów z odsetek uzyskanych przez tych podatników na tym terytorium. Zdaniem organu odsetki wpłacane fundacji przez polską spółkę spełniają te przesłanki.
Sąd przyznał rację spółce
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie stanął po stronie spółki i to jej przyznał rację. Sąd uznał, że rozstrzygnięcie organu narusza art. 14c § 1 i 2 Ordynacji podatkowej w zakresie wymogów, jakie powinna spełniać interpretacja podatkowa. Organ nie dokonał w niej bowiem jednoznacznej oceny stanowiska spółki, a mimo to je zanegował. Zdaniem natomiast sądu w opisie stanu faktycznego sprawy spółka wyraźnie wskazała, że przepisy ustawy o CIT pozwalają wprost skorzystać przez podatników ze zwolnienia w CIT, jeśli tylko zdołają wykazać, że dochód zostanie wydatkowany na jedne z celów wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy. A takim celem jest działalność naukowa i naukowo-techniczna, na którą swój dochód przeznacza fundacja. Jednocześnie spółka spełnia pozostały wymóg do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia – posiada deklarację, potwierdzenie, że uzyskiwane przez fundację dochody będą w ten sposób wydatkowane. Uchylając interpretację Dyrektora KIS, WSA w Szczecinie orzekł:
„Prawidłowe jest zatem stanowisko Wnioskodawcy, że w przedstawionym stanie faktycznym, tj. wypłaty przez Spółkę odsetek z tytułu umorzenia Obligacji, Fundacja jest uprawniona do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, a w konsekwencji Spółka nie była zobowiązana jako płatnik (…) do potrącenia i wpłaty 20% podatku u źródła” (sygn. I SA/Sz 764/19).
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Podatki i prawo gospodarcze. Pakiet 5 ebooków
Przedsiębiorcy mogą korzystać z oferowanych przez prawo zwolnień w ciężarach podatkowych
To nie organ podatkowy, a przedsiębiorcy prowadzą działalność gospodarczą i to oni ponoszą związane z tym ryzyko gospodarcze. By zagrożenie to niwelować, mogą korzystać z polskich i zagranicznych struktur organizacyjnych, w tym takich właśnie jak ww. fundacja, która okazała się potrzebnym inwestorem posiłkującym działalność spółki pożądanym przez nią kapitałem. To, że fiskus chciałby „ściągać” z przedsiębiorców więcej, nie oznacza, iż działania te mogą stać w sprzeczności z wolą ustawodawcy, powołującego przepisy stworzone właśnie z myślą o przedsiębiorcach.
Jak bowiem podkreślił w swoim wyroku WSA w Szczecinie, powołując się zresztą na rozstrzygnięcie innego organu podatkowego: „…skoro Fundacja spełnia przesłanki dla korzystania ze zwolnienia (…) jest ona uprawniona do zwolnienia z podatku już w chwili wypłaty jej dochodu w postaci odsetek. Z brzmienia ustawy o CIT wynika, że zamiarem ustawodawcy w takim przypadku było zwolnienie płatnika z obowiązku poboru podatku” (sygn. I SA/Sz 764/19).
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec