O odpowiedź na te pytania poprosiliśmy Izbę Skarbową w Szczecinie oraz Natalię Zmysłowską, starszego konsultanta w Accreo Taxand.
IZBA SKARBOWA W SZCZECINIE ODPOWIEDZIAŁA DLA GP
Tak
W przypadku omawianego nabycia praw majątkowych w formie umowy darowizny, aby obdarowany mógł skorzystać ze zwolnienia od podatku, musi zgłosić ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego miejscowo zgodnie z adresem zamieszkania obdarowanego.
Zgłoszenie powinno zostać złożone przez obdarowanego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, którym będzie dzień wyrażenia przez obdarowanego, w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, woli co do przyjęcia darowizny.
Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jak wynika z kolei z art. 4a ust. 4 tej ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy: wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9 tys. 637 zł lub gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Ponadto jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, przy nabyciu rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Wskazać w tym miejscu należy, że art. 180 kodeksu spółek handlowych wymaga, by zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału było dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Niezachowanie tej formy powoduje, zgodnie z art. 73 par. 2 kodeksu cywilnego, nieważność zbycia udziałów.
Właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach podatku od spadków i darowizn ustala się w sprawach darowizny zgodnie z par. 7 rozporządzenia ministra finansów w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. z 2005 r. nr 165, poz. 1371 z późn. zm.).
EKSPERT WYJAŚNIA
Natalia ZmysŁowska
starszy konsultant, Accreo Taxand
Tak
W przypadku darowizny udziałów, aby skorzystać ze zwolnienia, podatnik musi złożyć w urzędzie właściwym według miejsca zamieszkania (US w Węgrowie) zgłoszenie, iż spełnia warunki do zwolnienia.
Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o podatku od spadków i darowizn (dalej: u.p.s.d.), od 1 stycznia 2007 r. podatnicy, którzy otrzymali darowiznę od najbliższej rodziny, mogą skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Krąg obdarowanych, którzy mogą skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a u.p.s.d., został określony bardzo ściśle i jest nieco węższy od kręgu bliskich zaliczanych przez tę samą ustawę do I grupy podatkowej. Zwolnieniem objęte są darowizny na rzecz małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków, pradziadków, pasierbów, rodzeństwa, ojczyma, macochy. Wykluczeni ze zwolnienia zostali natomiast, także należący do I grupy podatkowej, zięć, synowa i teściowie.
W przypadku zwolnień przepisy u.p.s.d. przewidują obowiązek zgłoszenia faktu, że podatnik spełnia warunki przewidziane w ustawie do zwolnienia. W zależności od formy umowy darowizny obowiązek zgłoszenia spoczywa na podatniku lub na płatniku.
Gdy umowa stanowiąca źródło przysporzenia (darowizny) ma formę aktu notarialnego, zgłoszenia, od którego uzależnione jest korzystanie ze zwolnienia, dokonuje notariusz. W takim przypadku odpowiedzialność za terminowe złożenie zgłoszenia spoczywa wyłącznie na notariuszu.
W przypadku darowizny udziałów w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (bez sporządzania jej w formie aktu notarialnego) obowiązek zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o otrzymaniu darowizny ciąży wyłącznie na nabywcy udziałów. W tej sytuacji, aby skorzystać ze zwolnienia, podatnik musi pamiętać o złożeniu we właściwym urzędzie skarbowym - dla darowizny udziałów będzie to urząd właściwy według miejsca zamieszkania (w naszym przypadku - urząd skarbowy w Węgrowie), zgłoszenia, iż spełnia warunki do zwolnienia. Zgłoszenie takie należy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Dniem powstania obowiązku podatkowego jest natomiast dzień podpisania umowy darowizny.
Zgłoszenie o otrzymaniu darowizny powinno zostać dokonane na specjalnym, urzędowym druku, którego wzór ustalił minister finansów (stosowne formularze są dostępne na stronie Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl w zakładce podatki/formularze podatkowe/inne). W przypadku spełnienia przez obdarowanego warunku uprawniającego do skorzystania ze zwolnienia (tj. gdy ma miejsce odpowiedni stopień pokrewieństwa obdarowanego z darczyńcą), zgłoszenia należy dokonać na formularzu SD-Z1. Dodatkowo, gdy darowizny dokonują dwie lub więcej osób (tak jak ma to miejsce w powyższym przykładzie - gdzie dwoje rodziców przekaże synowi swoje udziały), formularz SD-Z1 należy wypełnić dla każdej darowizny z osobna.
Niedopełnienie powinności zawiadomienia urzędu skarbowego przez obdarowanego na czas spowoduje, że nabywca darowizny zapłaci podatek wedle reguł odnoszących się do bliskich z I grupy podatkowej, tj. zapłaci podatek od wartości darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku - 9 tys. 637 zł.
Podstawa prawna
• Art. 4a ust. 1 oraz ust. 4 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. nr 243, poz. 1762).
• Par. 7 rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371 z późn. zm.).
Oprac. Łukasz Zalewski