RADA
W Pana przypadku będą stosowane przepisy obowiązujące w chwili otrzymania spadku, czyli w 2006 roku. Zgodnie z ich wykładnią, w przypadku zaprzestania prowadzenia odziedziczonej działalności gospodarczej przed upływem 5 lat od dnia przyjęcia spadku, należy zapłacić podatek od spadków i darowizn, tak jakby podatnik nigdy nie korzystał ze zwolnienia. Proporcjonalne wyliczenie należnego podatku od spadków i darowizn dotyczy jedynie przypadków, gdy zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej wynika z przyczyn losowych.
UZASADNIENIE
Od 1 stycznia 2007 r. nie istnieje zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla odziedziczonej działalności gospodarczej w przypadku jej kontynuowania przez spadkobiercę przez okres 5 lat. Korzystne dla podatników zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn dotyczące zwolnienia z opodatkowania spadków i darowizn od najbliższej rodziny weszły w życie z tą datą. Jednak do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przed dniem wejścia w życie tych zmian, tj. przed 1 stycznia 2007 r., mają zastosowanie przepisy w brzmieniu obowiązującym przed tą zmianą.
Rozliczenie podatku od spadków i darowizn od działalności gospodarczej nabytej w drodze spadku przed 1 stycznia 2007 r.
W Pana przypadku należy odwołać się do przepisów obowiązujących w dniu nabycia spadku, a więc w 2006 r. Skorzystał Pan wtedy z regulacji zawartej w przepisie art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przewidywała ona zwolnienie od podatku od spadków i darowizn dla nabycia przez małżonka lub zstępnych w drodze spadku lub darowizny zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków oznaczało utratę zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Wyjątek dotyczył sytuacji, w których niemożność dalszego prowadzenia działalności gospodarczej była skutkiem zdarzeń losowych. W tym przypadku podatek należało obniżyć proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.
WAŻNE!
Do końca 2006 r. małżonek lub zstępny, którzy otrzymali w drodze spadku lub darowizny zakład wytwórczy, budowlany, handlowy, usługowy lub jego część, byli zwolnieni z obowiązku zapłacenia podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem że zakład ten będą prowadzić w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny.
Takie było też stanowisko organów podatkowych. W postanowieniu z 24 listopada 2005 r., nr US.V/436-16/05, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie stwierdził:
Cytowany wyżej przepis wyraźnie bowiem precyzuje, że jeśli nabywca nie dotrzyma warunków prowadzenia firmy w stanie niepogorszonym przez 5 lat, licząc od dnia przyjęcia spadku albo darowizny, traci zwolnienie. Podatek zostanie mu wymierzony tak, jakby ze zwolnienia nie korzystał. Obniżenie podatku, jak Panie sugerują, proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności może nastąpić tylko wówczas, gdy nabywca nie wykonał warunku z przyczyn losowych.
Również w postanowieniu z 14 kwietnia 2006 r., nr OPM/436/01/2006, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie stwierdził:
Jeżeli więc obdarowana spełni określony w art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn warunek, tj. będzie prowadziła zakład, który nabędzie w drodze darowizny, w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia darowizny, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu darowizny przedsiębiorstwa nie powstanie. Niedotrzymanie tego warunku będzie skutkowało natomiast utratą zwolnienia i powstaniem zobowiązania w podatku od spadków i darowizn.
• art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 w brzmieniu obowiązującym w 2006 r.
• art. 1 pkt 3 lit. a) tiret szóste i art. 3 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - Dz.U. Nr 222, poz. 1629
Marta Stachowiak
ekspert w zakresie podatków w dużej spółce akcyjnej