Dnia 11 czerwca 2005 roku sąd niemiecki wydał postanowienie o zajęciu środków pieniężnych znajdujących się na rachunku bankowym spółki oraz o zajęciu należności upadłego wobec kontrahentów niemieckich.
Sąd polski zastanawiał się nad zgodnością z prawem powyższych działań sądu niemieckiego, w związku z faktem, iż zgodnie z prawem polskim, będącym prawem właściwym dla postępowania upadłościowego spółki z uwagi na fakt, że Polska jest państwem wszczęcia tego postępowania, zajęcia dokonane po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorstwa, nie byłyby dopuszczalne.
W niniejszej sprawie ETS ustalił, że siedziba spółki niewątpliwie znajdowała się w Polsce i że postanowieniem z dnia 9 czerwca 2005 roku polski sąd ogłosił jej upadłość. ETS zaznaczył również, że sądy polskie są właściwe w przedmiocie wszczęcia głównego postępowania upadłościowego i wydawania wszelkich orzeczeń dotyczących prowadzenia oraz zakończenia owego postępowania upadłościowego. Ponadto, prawo polskie jest właściwe dla całego omawianego postępowania upadłościowego i jego skutków.
ETS podsumował, iż ze względu na uniwersalny zakres, jaki należy przyznać każdemu głównemu postępowaniu upadłościowemu, postępowanie upadłościowe wszczęte w Polsce obejmuje wszystkie aktywa spółki, również te znajdujące się w Niemczech, a prawo polskie reguluje nie tylko wszczęcie postępowania upadłościowego, ale również jego przebieg oraz zakończenie. Z tego względu prawo to określa, które składniki majątku znajdujące się w innych państwach członkowskich wchodzą w skład masy oraz skutki postępowania upadłościowego dla środków, które miałyby zostać zastosowane względem tychże składników majątku. Biorąc pod uwagę, że polska ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo upadłościowe i naprawcze nie zezwala na wszczęcie przeciwko upadłemu, po wszczęciu postępowania upadłościowego, postępowania egzekucyjnego względem składników majątku należących do masy upadłościowej, ETS podkreślił, iż właściwe organy niemieckie nie mogły skutecznie zarządzić zastosowania, na podstawie ustawodawstwa niemieckiego, środków egzekucyjnych dotyczących majątku spółki znajdującego się w Niemczech.
Omawiany wyrok ETS ma duże znaczenie, w szczególności w związku z trwającym kryzysem finansowym, który odczuwa obecnie wielu przedsiębiorców zarówno w Polsce, jak i za granicami naszego państwa. Jego znajomość z pewnością będzie niezbędna osobom prowadzącym działalność gospodarczą, których upadłość już ogłoszono lub zostanie ona ogłoszona w przyszłości, mającym swoje oddziały na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej (dalej „UE”), jeżeli może im tam grozić zajęcie ich środków finansowych czy też wierzytelności. Znajomość omawianego wyroku jest też niezwykle ważna dla podmiotów stosujących prawo i prawników reprezentujących interesy swoich klientów, w związku z faktem, iż od dnia 1 maja 2004 roku Polska jest państwem członkowskim UE i prawo UE ma zastosowanie również do spraw polskich obywateli. Ponadto, wyrok ETS potwierdza jedynie dotychczasowe tendencje w prawodawstwie i orzecznictwie UE zmierzające do ujednolicenia procedury cywilnej w państwach członkowskich.
Maciej Szulikowski
Radca Prawny i Partner Zarządzający
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna