W stanie faktycznym sprawy, której dotyczy Postanowienie, Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej „WSA”) odrzucił skargę skarżącego na decyzję organu administracyjnego przyjmując, że skarżący uchybił 30-dniowemu terminowi od dnia doręczenia decyzji, na wniesienie skargi. Nie podzielając stanowiska WSA, skarżący wniósł skargę kasacyjną, w której wskazał, że WSA pominą fakt, iż doręczyciel nie dopełnił wymogów zawartych w art. 44 § 2 k.p.a. odnośnie doręczenia zastępczego oraz dodatkowo, że w momencie próby doręczenia mu pisma był on obłożnie chory .
Według przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, pisma doręcza się adresatowi będącemu osobą fizyczną w jego miejscu zamieszkania, a w przypadku nieobecności adresata przesyłkę można doręczyć za pokwitowaniem osobom wymienionym w art. 43 k.p.a., tzn. dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, o czym zawiadamia się adresata poprzez umieszczenie stosownej informacji w oddawczej skrzynce pocztowej lub w drzwiach mieszkania. Zastrzeżono jednak, iż wskazane osoby mogą odebrać pismo kierowane do określonego adresata, jeżeli podjęły się oddania go temu adresatowi.
Natomiast, zgodnie z art. 44 k.p.a. w przypadku, gdy nie jest możliwe doręczenie we wskazany powyżej sposób, doręczyciel powinien pozostawić pismo w urzędzie pocztowym (lub urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ). Ponadto powinien on umieścić zawiadomienie o tym fakcie wraz z informacją o możliwości odbioru przesyłki w oddawczej skrzynce pocztowej, na drzwiach mieszkania, biura lub innego pomieszczenia albo przy wejściu na posesję adresata w widocznym miejscu.
W Postanowieniu NSA wskazał, że przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dokładnie przewidują rodzaj podejmowanych czynności oraz kolejność podejmowania ich przez doręczyciela w celu skutecznego doręczenia przesyłki. NSA podkreślił przy tym, że dochowanie przewidzianych zasad doręczenia zastępczego ma niezwykle doniosłe znaczenie, jako że instytucja ta stwarza domniemanie doręczenia skutecznego tzn. wywiera określone skutki prawne . Dlatego też NSA zaznaczył, że zasady stosowania doręczenia zastępczego winny być ściśle przestrzegane .
Należy także wskazać, że zawiadomienie o tym, że przesyłka została złożona w placówce danego urzędu pocztowego (urzędu gminy), doręczyciel powinien umieścić zgodnie z zasadami przewidzianymi w przepisach prawnych . Takie zawiadomienie musi zawierać informację odnośnie miejsca pozostawienia pisma oraz informację o możliwości jego odbioru . Zdaniem NSA pieczątka urzędu pocztowego z datą na kopercie czy też dowodzie doręczenia, jak również wzmianka o awizowaniu przesyłki nie spełniają wymogów informacji o możliwości odbioru przesyłki, stąd też nie spełniają przesłanek doręczenia zastępczego.
Podsumowując, w uzasadnieniu Postanowienia, NSA wskazał, że aby mówić o skutecznie dokonanym doręczeniu zastępczym, przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego, muszą być spełnione wszystkie przesłanki wskazane w przepisach prawnych. Jedną z tych przesłanek jest zamieszczenie informacji odnośnie miejsca, w którym przesyłka ta została pozostawiona w związku z niemożliwością doręczenia jej adresatowi lub wskazanym osobom. Brak takiej informacji oznacza, iż doręczyciel nie spełnił wymogów określonych w kodeksie postępowania administracyjnego, przez co nie ma podstawy, aby przyjąć fikcję doręczenia zastępczego . Takie stanowisko NSA jest bardzo doniosłe, ponieważ uzasadnia ono skuteczne podnoszenie przez stronę postępowania zarzutu wadliwości doręczenia zastępczego. Skuteczne podniesienie zarzutu wadliwie doręczonej korespondencji sprawia, iż nie wchodzi ona do obrotu prawnego przez co nie rodzi dla strony żadnych skutków prawnych. Skuteczność takiego zarzutu jest zatem niezwykle istotna dla ochrony interesów strony, na które wadliwie doręczona korespondencja mogłaby wywrzeć ujemne skutki.
Patrycja Dzięgielewska
aplikant radcowski
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna