JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
W październiku 2004 roku zaciągnięto kredyt na zakup akcji. Kredytobiorcę obciążono kwotą prowizji od udzielonego kredytu, kwotą z tytułu ustanowienia zabezpieczenia kredytu oraz odsetkami. Z uwagi na znaczny popyt zlecenie kupna uległo redukcji, w wyniku czego podatniczka nabyła znacznie mniejszą liczbę akcji. Czy poniesione koszty należy uwzględnić w całości przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia akcji?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.
W myśl art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów.
W omawianej sprawie istotne jest rozdzielenie pojęcia wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od kosztów związanych z funkcjonowaniem źródła przychodu, tj. kapitałami pieniężnymi. Do wydatków na nabycie bądź objęcie udziałów (akcji) zaliczyć należy wydatki bezpośrednio związane z takim objęciem przypisane do konkretnej transakcji, a więc wydatki, bez których nie byłoby możliwe ich nabycie lub objęcie. Wydatki na nabycie udziałów lub akcji stanowią koszty uzyskania przychodu - stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dopiero w momencie ich zbycia.
Natomiast kosztów związanych ze źródłem finansowania tego rodzaju wydatków nie należy utożsamiać z bezpośrednimi wydatkami na objęcie lub nabycie udziałów lub akcji. Dotyczy to w szczególności prowizji i odsetek od pożyczek i kredytów zaciągniętych na ich nabycie, które można zakwalifikować jako wydatki związane z funkcjonowaniem źródła przychodu i poniesione w celu osiągnięcia przychodów, które stanowią koszty uzyskania przychodu w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji.
Należy także wskazać, że dla uznania poniesionych wydatków za koszt uzyskania przychodu istotny jest rodzaj wydatku, jak również moment jego poniesienia. Zarówno wydatki na nabycie odpłatnie zbywanego papieru wartościowego, jak i wydatki poniesione w roku podatkowym związane z funkcjonowaniem źródła przychodu stanowią koszty uzyskania przychodu z tą różnicą, że wydatki bezpośrednio związane z nabyciem są tego rodzaju kosztem dopiero w dacie odpłatnego zbycia akcji.
Zaciągnięty kredyt na zakup akcji spowodował poniesienie dodatkowych kosztów związanych z obsługą niniejszego kredytu, tj. odsetek oraz prowizji od kredytu oraz innych kosztów zapłaconych w banku, związanych m.in. z ustanowieniem zabezpieczenia kredytu, wydanymi zaświadczeniami. Uiszczenie tych opłat było warunkiem koniecznym otrzymania kredytu, którego celem było nabycie akcji. W rezultacie opłaty za przygotowanie kredytu oraz odsetki od kredytu zaciągniętego przez podatnika w celu nabycia akcji mogą stanowić koszt uzyskania przychodów w takiej wysokości, w jakiej zostały faktycznie poniesione (a nie proporcjonalnie do kwoty zakupionych akcji).
Ponadto w sytuacji, gdyby nie uzyskano przychodów z kapitałów pieniężnych, wówczas spłata odsetek oraz zapłacone prowizje stanowiłyby stratę podatkową, która zgodnie z zasadami określonymi w art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, może być rozliczona w ciągu pięciu kolejnych lat podatkowych z dochodem uzyskanym z tego źródła przychodów. Jednocześnie należy zaznaczyć, że wydatki te muszą być faktycznie poniesione.
Decyzja dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z 31 lipca 2007 r. nr PF-II/4180-0014/07/KJ)
EWA MATYSZEWSKA