JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
W związku z zaciągniętym kredytem bank zaproponował podatniczce ugodę polegającą na spłacie 25 proc. kwoty odsetek w zamian za umorzenie pozostałej części odsetek (kredyt został wcześniej spłacony). Podatniczka przyjęła warunki ugody, spłaciła 25 proc. odsetek. Następnie otrzymała z banku informację PIT-8C, w której wykazano przychód w kwocie 48 402,4 zł. Czy rzeczywiście wartość umorzonych przez bank odsetek od kredytu stanowi dochód, od którego podatniczka zobowiązana jest zapłacić podatek?
ODPOWIEDŹ IZBY
W świetle art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 ustawy o PIT są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).
Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale tylko takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).
Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które tak naprawdę po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.
W przedstawionym przykładzie bank skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki od kredytu, które były wymagalne. Tym samym brak podstaw, aby traktować umorzenie odsetek przez bank jako zmianę umowy kredytu. Zatem wartość umorzonych wymagalnych odsetek od udzielonego kredytu stanowi podlegający opodatkowaniu przychód z innych źródeł.
Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 29 maja 2008 r. (nr IBPB2/415-432/08/HK/KAN-2236/03/08).
EWA MATYSZEWSKA