Podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa. Ma ona odzwierciedlać wydatki poniesione na kupno albo wytworzenie środka trwałego. W wyjątkowych sytuacjach jest możliwa amortyzacja środka trwałego pomimo braku możliwości udokumentowania poniesionych wydatków.
Jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n ustawy o PIT, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.
Z kolei jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych, przez biegłego powołanego przez podatnika.
Wycena biegłego ma z reguły zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik wytworzył składnik majątkowy dla celów osobistych, a następnie uznał go za środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej. W takiej sytuacji nie był zobowiązany do gromadzenia rachunków, faktur dokumentujących wydatki na jego wytworzenie.
Możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonanej przez biegłego stanowi sytuację szczególną, wyjątek od obowiązującej zasady ustalania tej wartości w oparciu o koszty wytworzenia. Niemożność ustalenia wartości początkowej środka trwałego winna mieć przy tym charakter obiektywny, a więc dotyczyć np. tych sytuacji, w których podatnik nie musiał posiadać - stosownych dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych przez niego wydatków na wytworzenie określonego środka trwałego.
Ten sposób interpretacji przepisów przedstawił 25 lutego 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (IPPB1/415-971/09-4/MT). Organ podatkowy nie zgodził się, aby koszty poniesione przed rozpoczęciem działalności gospodarczej na lokal przeznaczonego na sklep zostały odtworzone „z pamięci”. W interpretacji tej stwierdzono m.in.:
Wnioskodawczyni nie może określić z pamięci kosztów wytworzenia środka trwałego. Budując lokal niemieszkalny z zamiarem wykorzystywania go w działalności gospodarczej, Wnioskodawczyni była zobowiązana do gromadzenia dokumentów potwierdzających poniesione koszty. W związku z powyższym Wnioskodawczyni winna ustalić wartość początkową lokalu niemieszkalnego według kosztu wytworzenia tego lokalu w oparciu o przepis art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powołany przez Wnioskodawczynię art. 22g ust. 8 nie znajdzie w przedmiotowej sprawie zastosowania.
Polecamy: serwis PIT