Wyjątek dotyczy podatników, którzy ustalą wartość nieruchomości w sposób uproszczony, mnożąc liczbę metrów kwadratowych wynajmowanej powierzchni użytkowej przez kwotę 988 zł (art. 22g ust. 10 ustawy o PIT). Z obowiązku prowadzenia ewidencji zwalnia ich wyraźnie art. 22n ust. 3.
Wyrok NSA dotyczy podatnika, który nie zastosował tej uproszczonej metody, ale zarazem sądził, że jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie musi mieć ewidencji środków trwałych. Twierdził, że w świetle art. 22n ustawy o PIT ewidencję muszą prowadzić tylko przedsiębiorcy. Skoro on nim nie jest, to nie ma takiego obowiązku.
Z kolei dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uważał, że podatnik musi prowadzić ewidencję. W przeciwnym razie nie mógłby zaliczać odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych, bo nie byłby w stanie określić prawidłowej ich wysokości. – Nie miałby żadnych dowodów ani innych dokumentów umożliwiających mu określenie wartości początkowej mieszkania, stawki amortyzacyjnej, metody, a także wysokości odpisów amortyzacyjnych. Brak ewidencji uniemożliwiałby też ustalenie, czy nieruchomość została już w pełni zamortyzowana, czy jeszcze nie – wskazał dyrektor izby. Podatnik uważał jednak, że wartość początkową i wysokość kosztów można określić na podstawie aktu notarialnego oraz stałej stawki czynszu za najem.
Samochód w firmie 2015 – multipakiet
Sądy obu instancji przyznały rację dyrektorowi izby. WSA w Krakowie wskazał, że kategoryczny obowiązek prowadzenia ewidencji wynika z art. 22d ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem składniki majątku podlegające amortyzacji (w tym oddane do używania na podstawie umowy najmu) wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych prawnych zgodnie z art. 22n, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. To oznacza – wyjaśnił – że wynajmowany przez podatnika lokal, stanowiący odrębny przedmiot własności, jest środkiem trwałym niezależnie od tego, czy jest wynajmowany w ramach działalności gospodarczej, czy poza nią.
Z kolei art. 22n ust. 1 i 2 wskazują wprawdzie na sposób prowadzenia ewidencji środków trwałych przez podatników prowadzących księgi rachunkowe bądź podatkową księgę przychodów i rozchodów. Jednak dalsze ustępy tego przepisu mają zastosowanie także do pozostałych osób – stwierdził WSA.
Podobnie orzekł NSA. Sędzia Bogdan Lubiński podkreślił, że w świetle art. 22n ust. 6, w razie braku ewidencji nie można zaliczyć odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych. Również art. 22 ust. 8 ustawy o PIT pozwala na zaliczenie do kosztów podatkowych wyłącznie tych odpisów amortyzacyjnych, które zostały ustalone zgodnie z art. 22a–22o ustawy.
Podobnie NSA orzekł w wyrokach z 27 stycznia 2012 r. (sygn. akt II FSK 1448/10) oraz z 12 listopada 2010 r. (sygn. akt II FSK 1262/09). ©?
Wyrok NSA z 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 623/13.
Łukasz Zalewski
lukasz.zalewski@infor.pl