Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w ustnym uzasadnieniu wyroku z 26 czerwca 2012 r. – sygn. I SA/ Wr 271/12.
Spółka celowa
Sprawa dotyczyła spółki, prowadzącej działalność gospodarczą w przemyśle wydobywczym.
Spółka podpisała z kontrahentem porozumienie, na podstawie którego miała powstać spółka celowa. Spółka miała nabyć udziały nowo powstałego podmiotu.
W celu wyboru optymalnego wariantu przyszłego przedsięwzięcia, strony poniosły wydatki na nabycie opracowań w postaci studium wykonalności, analizy techniczno-ekonomicznej, a także porównanie i ocenę różnych wariantów budowy.
W oparciu o dane i informacje uzyskane z powyższych opracowań, strony dokonały wyboru jednego z wariantów realizacji inwestycji.
Kolejnym jej etapem było zawarcie umowy obsługi prawnej (obejmującej m.in. reprezentowanie stron, przygotowanie wstępnej umowy wspólników oraz wstępnej umowy spółki celowej).
Spółka zawarła również umowę o świadczenie usług doradczych. Usługi te miały być udokumentowane w formie raportów. Do dnia złożenia wniosku o interpretację indywidualną, strony nie zawiązały ostatecznie nowej spółki celowej (ze względu na brak podpisanej umowy spółki), przy czym żadne z nabytych opracowań, o których mowa wyżej, nie miało być przedmiotem aportu do nowej spółki.
Kontrowersje w zakresie kosztów podatkowych
W związku z powyższym, spółka zadała organowi podatkowemu pytanie – czy wydatki ponoszone przez nią na nabycie usług opisanych we wniosku, poprzedzających utworzenie nowego podmiotu, winny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia?
Spółka przedstawiła własne stanowisko argumentując, że wydatki na zakup wspomnianych usług - poprzedzających decyzję ostateczną o utworzeniu nowej spółki celowej powinny stanowić koszty uzyskania przychodów, jako wydatki pośrednie związane z zachowaniem, zabezpieczeniem źródła przychodów, w dacie ich poniesienia, tj. w dacie ujęcia ich w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej przez spółkę faktury. W opinii spółki, wydatki te można zaliczyć do kosztów podatkowych na zasadach ogólnych.
Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe.
Powołał się przy tym na art. 16 ust 1 pkt 8 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie stanowią kosztów podatkowych wydatki poniesione m.in. na nabycie udziałów w spółce.
Organ podkreślił, że do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe.
Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów, opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z ich zakupem. Zatem zasada ta nie odnosi się do innych wydatków, które nie były wydatkami na objęcie akcji.
Wydatki na założenie spółki z o.o., a koszty uzyskania przychodów
Wydatki na rzecz udziałowca jako koszty uzyskania przychodów
Spółka zaskarżyła interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który ją uchylił.
W ustnym uzasadnieniu sąd wskazał, że wydatki na zakup usług (usługi doradcze: analiza rynku, analiza możliwości, analiza lokalizacji, analiza ekonomiczna), poprzedzających decyzję ostateczną o utworzeniu nowej spółki celowej w jej ostatecznym kształcie, stanowią ogólne koszty uzyskania przychodów, jako wydatki pośrednio związane z zachowaniem, zabezpieczeniem źródła przychodów, w dacie ich poniesienia, tj. w dacie ujęcia ich w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej przez spółkę faktury.
Sąd uznał, że w zaskarżonej interpretacji w sposób nieuzasadniony zróżnicowane zostały dwie kategorie wydatków dotyczących utworzenia nowego podmiotu.
Wybór przepisów
Ustawa o CIT:
Art. 16 ust. 1. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
(…)
8) wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e;
Renata Suliga - konsultantka w Zespole Zarządzania Wiedzą działu prawno-podatkowego PwC