Podatek od wydobycia miedzi i srebra
Przedmiot opodatkowania – wydobycie miedzi i srebra (metali, a nie rud tych metali).
Podatnicy - osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne dokonujące wydobycia miedzi oraz srebra.
Podstawa opodatkowania - masa wydobytej miedzi oraz srebra zawarta w koncentracie (albo w samej rudzie gdy podatnik wydobywający rudę miedzi nie przetwarza jej w koncentrat).
Moment powstania obowiązku podatkowego - dzień wyprodukowania koncentratu z wydobytej rudy miedzi w procesie wzbogacania rudy (albo w dniu wydobycia rudy miedzi – gdy podatnik wydobywający rudę miedzi nie przetwarza jej w koncentrat).
Stawki podatku - ustalane odrębnie dla jednej tony wydobytej miedzi oraz dla jednego kilograma wydobytego srebra. W zależności od średniej ceny miedzi i srebra, stawka podatkowa jest ustalona kwotowa lub według określonego wzoru.
Miedź - stawki podatkowe:
Gdy średnia cena miedzi nie przekracza 15.000 zł za tonę , stawkę podatku oblicza się wg następującego wzoru:
Stawka = (średnia cena miedzi - 12.000 zł) x 0,44 - ale stawka podatku nie może być niższa niż 0,5% średniej ceny miedzi.
Gdy średnia cena miedzi przekracza 15.000 zł za tonę – stawkę podatku oblicza się wg następującego wzoru:
Stawka = 0,033 x średnia cena miedzi + (0,001 x średnia cena miedzi)2,5 (czyli do potęgi 2,5) - ale stawka podatku nie może być wyższa niż 16.000 zł za tonę
Srebro - stawki podatkowe:
Gdy średnia cena srebra nie przekracza 1.200 złotych za kilogram – stawkę podatku oblicza się wg następującego wzoru:
Stawka = (średnia cena srebra - 1.000 zł) x 0,75 - ale stawka podatku nie może być niższa niż 0,5% średniej ceny srebra.
Gdy średnia cena srebra przekracza 1.200 złotych za kilogram – stawkę podatku oblicza się wg następującego wzoru:
Stawka = 0,125 x średnia cena srebra + (0,001 x średnia cena srebra)4 (czyli do potęgi 4) - ale stawka podatku nie może być wyższa niż 2100 zł za kilogram.
Dla wartości, w których został wprowadzony wzór, zarówno przy wydobyciu miedzi, jak i srebra, zastosowana została progresja. Im wyższa cena miedzi lub srebra, tym większa stawką podatkowa. Uzasadnione jest to faktem, że w czasach dobrej koniunktury, jednostkowy koszt produkcji miedzi pozostaje na niezmienionym poziomie, zatem im wyższa cena miedzi lub srebra, tym większe zyski z tytułu prowadzonej działalności wydobywczej. Zastosowanie stawki liniowej spowodowałoby, że podatek stałby się regresywny.
Określono również średnie ceny miedzi i srebra, których przekroczenie spowoduje zastosowanie stawki kwotowej. Uzasadnione jest to potrzebą ustalenia górnej granicy progresji – stosowanie stawki podatkowej na poziomie 70% – 80% średniej ceny miedzi mogłoby okazać się destrukcyjne dla podatnika. Przyjęty próg uwzględnia również jednostkowy koszt produkcji miedzi – wydobycie miedzi oraz srebra będzie nadal opłacalne po uwzględnieniu podatku.
Średnia cena – Minister Finansów ogłasza w drodze obwieszczenia, w Monitorze Polskim średnią cenę miedzi i srebra wyrażone w złotych - za każdy miesiąc, do 10 dnia następnego miesiąca.
Te średnie ceny będą ustalane przez Ministra na podstawie kursów notowań metali na rynkach światowych oraz kursu dolara amerykańskiego, a w szczególności:
1. na podstawie średniej arytmetycznej średnich kursów NBP USD do złotówki;
2. średniej arytmetycznej dziennych notowań miedzi (official settlement price, czyli ceny ustalanej od godz. 12.12 do godz. 13.15 - publikowanej od godz. 12.30 do godz. 13.20) na Londyńskiej Giełdzie Metali - London Metal Exchange (LME) oraz kursów zamknięcia notowań miedzi na COMEX – Commodity Exchange, Inc. ( jedna z dwóch głównych dywizji giełdy The New York Mercantile Exchange) – w danym miesiącu;
3. średniej arytmetycznej dziennych notowań srebra (PM fixing) ustalanych na Londyńskim Stowarzyszeniu Rynku Kruszców - London Bullion Market Association (LBMA) - oraz kursów zamknięcia notowań srebra na COMEX - w danym miesiącu;
Właściwość organów podatkowych
Organami podatkowymi właściwymi w zakresie podatku od wydobycia niektórych kopalin są naczelnik urzędu celnego oraz dyrektor izby celnej, właściwi ze względu na adres siedziby podatnika – w przypadku osób prawnych albo jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, albo miejsce zamieszkania podatnika – w przypadku osób fizycznych.
Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób określony w ust. 1, właściwymi organami podatkowymi w sprawach podatku są Naczelnik Urzędu Celnego w Legnicy oraz Dyrektor Izby Celnej we Wrocławiu.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, urzędy celne i izby celne, których odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy są właściwi w zakresie podatku, a także terytorialny zasięg ich działania, uwzględniając gospodarcze potrzeby podatników.
Rejestr podatników
Organ wydający koncesje na wydobycie miedzi oraz srebra informuje ministra właściwego do spraw finansów publicznych o wydaniu, zmianie treści, wygaśnięciu oraz cofnięciu koncesji na wydobycie miedzi oraz srebra, oraz o ich treści, w terminie 7 dni od dnia wydania, zmiany treści, wygaśnięcia oraz cofnięcia koncesji.
Właściwy naczelnik urzędu celnego prowadzi rejestr podatników. Rejestr zawiera dane zawarte w ww. informacjach.
Deklaracja podatkowa oraz termin płatności podatku
Podatnik podatku od wydobycia niektórych kopalin jest obowiązany, bez wezwania:
1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego deklarację podatkową,
2) obliczać i wpłacać podatek na rachunek właściwej izby celnej
– za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.
Minister Finansów określa, w drodze rozporządzenia, wzór deklaracji podatkowej, wraz z objaśnieniami co do sposobu, terminu i miejsca jej składania oraz pouczenia podatnika, uwzględniając specyfikę wydobycia miedzi oraz srebra, a także zapewnienie prawidłowości obliczenia wysokości podatku.
Podatnik podatku od wydobycia niektórych kopalin zobowiązany jest do pomiaru rudy miedzi i wyprodukowanego koncentratu przy wykorzystaniu urządzeń zalegalizowanych przez właściwe organy pod rygorem odpowiedzialności karnej skarbowej.
Podatek od wydobycia niektórych kopalin ten nie jest uznawany za koszt uzyskania przychodu w podatkach dochodowych - omawiana ustawa zmieniła odpowiednio zarówno ustawę o PIT, jak i ustawę o CIT.
Ustawa z 3 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin - Dz.U. z 2012 r., poz. 362
Minister Finansów tłumaczył w uzasadnieniu projektu omawianej ustawy, że praktycznie wszystkie państwa dysponujące istotnymi zasobami surowców mineralnych nałożyły na sektor wydobywczy specjalne podatki lub też prowadzą prace nad wprowadzeniem takich podatków. Brak podobnego instrumentu fiskalnego w Polsce sprawia, iż udział Skarbu Państwa w zyskach pochodzących z wydobycia surowców mineralnych w Polsce, w tym wydobycia rud zawierających miedź i srebro, jest znacznie niższy niż w innych państwach.
Przykładowo udział państwa w zyskach z tytułu produkcji rud miedzi wynosi:
- w Chile ok. 57%,
- w Botswanie – 55%,
- w Indonezji – 45%,
podczas gdy w Polsce oscyluje w okolicy 20%.
Te 20% uzyskuje się w Polsce z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) i z opłaty eksploatacyjnej. Podatek dochodowy (CIT) pełni jednak inną funkcję niż specjalny podatek od wydobycia określonych kopalin i nie ma związku z prawem własności Skarbu Państwa do surowców mineralnych. Natomiast opłata eksploatacyjna (pobierana na podstawie ustawy z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze) nie uwzględnia rynkowych cen wydobywanej kopaliny.
Warto pamiętać, że zgodnie z Prawem geologicznym i górniczym rudy metali objęte są własnością górniczą, do której prawo przysługuje Skarbowi Państwa. To Skarb Państwa jest wyłącznym właścicielem wnętrza skorupy ziemskiej obejmującej strukturę geologiczną w ramach przestrzeni położonej na terytorium Polski.
Wynika to zarówno z:
- obowiązującej do końca 2011 roku ustawy z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tj. Dz. U. z 2005 r., Nr 228, poz. 1947, z późn. zm., dalej jako: „PGiG 1994”),
- jak i z art. 10 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2012 r. ustawy z 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. nr 163 poz. 981, dalej jako: „PGiG 2011”)
Jakie opłaty obowiązują firmy wydobywcze od 1 stycznia 2012 r.
Przedsiębiorcy działający w sektorze wydobywczym, oprócz standardowych obciążeń podatkiem dochodowym, zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2012 r. regulacjami ustawy PGiG 2011, ponoszą następujące dodatkowe opłaty:
1) opłatę za wydanie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie kopalin, której wysokość zależy od wielkości obszaru objętego koncesją
– na podstawie PGiG 2011 stawka opłaty za koncesję na poszukiwanie złóż kopalin objętych własnością górniczą, innych niż węgiel kamienny, rudy uranu lub węgiel brunatny, wynosi 105,81 zł/km2, z kolei na rozpoznawanie oraz łącznie na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin – 211,62 zł/km2, jednocześnie w przypadku koncesji na wydobywanie kopalin odpowiednia opłata nie występuje; jeżeli natomiast okres obowiązywania koncesji ulega przedłużeniu, organ koncesyjny jest zobowiązany do ponownego ustalenia opłaty;
2) opłatę (wynagrodzenie) za ustanowienie użytkowania górniczego, która ustalana jest w umowie między koncesjonariuszem (użytkownikiem górniczym) a Skarbem Państwa, reprezentowanym przez ministra właściwego do spraw środowiska;
Wysokość tej opłaty nie jest regulowana przepisami prawa. Ustala się ją według wewnętrznych zasad opracowanych w Ministerstwie Środowiska. Wysokość tego wynagrodzenia stanowi promil lub ułamkową część promila wartości kopaliny wyliczonej wg założeń organu zagospodarowania złoża. Umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego zawarte przed wejściem w życie ustawy PGiG 1994 są umowami nieodpłatnymi.
3) opłatę eksploatacyjną za wydobytą kopalinę, wysokości 3,10 zł za tonę rudy miedzi oraz 50% tej stawki w odniesieniu do srebra i innych kopalin towarzyszących (określoną na podstawie Załącznika do PGiG 2011), która stanowi dochód gminy i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Stawka podstawowa w wysokości 3,10 zł/t jest waloryzowana jedynie o wskaźnik inflacji i nie uwzględnia rynkowych cen miedzi i srebra. W konsekwencji wartość opłaty wyliczona przy pomocy tej stawki jest znikoma w stosunku do potencjalnych dochodów ze sprzedaży tych metali.
Kalkulator odsetek podatkowych
Polecamy: Kontrola podatkowa
Zdaniem Ministra Finansów wszystkie te należności publicznoprawne z tytułu wydobywania rud miedzi i współwystępujących metali nie gwarantują państwu udziału w rencie surowcowej w należytej wysokości, tj. udziału podobnego do uzyskiwanego przez inne państwa.
Minister uważa, że diagnozy tej nie zmienia okoliczność, iż Skarb Państwa, jako właściciel 31,79% akcji w spółce KGHM Polska Miedź S.A., będącej obecnie monopolistą w sektorze wydobycia rud miedzi, uczestniczy w podziale dywidendy tej spółki. Prawo do dywidendy wynika z prawa handlowego, zatem dywidenda nie stanowi daniny publicznej i nie może być zakwalifikowana jako element przejęcia części renty surowcowej.
Renta surowcowa - wynagrodzenie płacone na rzecz właściciela surowców mineralnych (czyli Skarbu Państwa) w zamian za udzieloną przedsiębiorcy zgodę na ich wydobycie, które najczęściej wiąże się z wyczerpywaniem lub ubożeniem tych dóbr.