Kradzież towaru podczas świadczenia usługi transportowej
Ze stanu faktycznego powołanej interpretacji wynika, że wnioskodawca zajmuje się świadczeniem usług transportowych na terenie całej Europy. Na skutek kradzieży, towar transportowany przez pracownika wnioskodawcy nie dotarł do odbiorcy w Szwajcarii. Na miejsce zostały wezwane odpowiednie służby, które prowadziły dochodzenie w celu ujęcia sprawców i odzyskania towaru, jednak ostatecznie sprawców przestępstwa nie udało się ustalić, skradziony towar również nie został odnaleziony. Wnioskodawca jako przewoźnik został wezwany przez ubezpieczyciela spedytora do zapłaty określonej kwoty z tytułu odszkodowania, jakie ubezpieczyciel spedytora poniósł w wyniku zapłaty właścicielowi towaru za skradziony transport. Z przedłożonego wnioskodawcy wezwania wynikało, że ubezpieczyciel spedytora zaspokoił roszczenie odszkodowawcze należne od spedytora i jednocześnie wystąpił z roszczeniem regresowym wobec wnioskodawcy będącego wykonawcy usługi transportowej.
Ubezpieczyciel odmawia wypłaty odszkodowania
W odpowiedzi na otrzymane roszczenie, wnioskodawca zwrócił się do swojego ubezpieczyciela, o wypłatę odszkodowania za skradziony towar i zaspokojenie roszczenia ubezpieczyciela spedytora. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania uzasadniając, że towar przewożony przez firmę wnioskodawcy, który został skradziony, jest wyłączony z zakresu ubezpieczenia zgodnie z umową ubezpieczenia. Jak wskazano w wydanej interpretacji, rozmowy z ubezpieczycielem i wnoszone odwołania nie przyniosły pozytywnego dla wnioskodawcy rozstrzygnięcia.
Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wypłacone odszkodowanie za skradziony towar?
W związku z powyższym podatnik powziął wątpliwość czy zapłacone odszkodowanie, za utracony w wyniku przestępstwa towar, może uznać za koszt uzyskania przychodów.
Opinia organu nie była pozytywna dla wnioskodawcy. Jak podkreślił Dyrektor KIS, nie można uznać, że niewykonanie umowy – skutkujące koniecznością zapłaty odszkodowania było całkowicie niezawinione przez wnioskodawcę. Zdaniem organu to wnioskodawca jako podatnik ponosi ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej, a zapłata odszkodowania będąca wynikiem podjętej przez wnioskodawcę lub jego pracownika decyzji o wyborze miejsca odpoczynku, nienależytego zabezpieczenia samochodu i znajdującego się w nim towaru, stanowi konsekwencję tego ryzyka i nie może być przerzucana na Skarb Państwa poprzez pomniejszanie dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania.
W konsekwencji zatem poniesiony przez wnioskodawcę wydatek na zapłatę odszkodowania z tytułu niewywiązania się z umowy (w związku z kradzieżą towaru) nie był racjonalny i nie może zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.
Czy strata może być kosztem podatkowym? Zależy to od racjonalności działań podatnika
Jak wynika zatem z przywołanej interpretacji, o możliwości zaliczenia strat do kosztów uzyskania przychodów powinna decydować racjonalność działań podejmowanych przez podatnika. Błędnym jest założenie, że każde działanie podatnika, a w szczególności spowodowane jego zaniechaniem lub zaniedbaniem może zostać zrekompensowane poprzez obniżenie podstawy opodatkowania. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, którym nie udało się zapobiec pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich uniknięcia.
Pamiętać bowiem należy, że to na podatniku spoczywa ciężar udowodnienia, iż strata powstała na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, niemożliwych do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot. Jedynie bowiem straty w środkach obrotowych powstałe w trakcie racjonalnych, normalnych działań przedsiębiorcy, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dochowanie należytej staranności w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów. Bowiem wyłącznie możliwość udowodnienia, że szkoda powstała bez winy podatnika uzasadnia uznanie losowego charakteru poniesionej straty.
Podsumowując zatem, wskazać trzeba, że w każdym przypadku powstania straty w środkach obrotowych, w celu rozstrzygnięcia konsekwencji podatkowych należy wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności faktyczne towarzyszące danej sprawie i ocenić je pod kątem całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika, uwzględniając przy tym w szczególności okoliczności, które spowodowały powstanie straty, formy jej udokumentowania oraz podjęte przez podatnika działania zabezpieczające.
Katarzyna Jastrzębska, Kierownik zespołu ds. podatków bezpośrednich TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp.k.