Monitor Księgowego – prenumerata
Na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dla podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów, dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona lub pomniejszona o różnicę między wartością remanentu końcowego i początkowego (różnice remanentowe).
Powołana zasada ustalenia dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej nie wyłącza ogólnych zasad potrącania kosztów uzyskania przychodu w czasie. Nakazuje ona obliczyć różnicę między przychodem i kosztami uzyskania przychodu, a wynik tego działania skorygować o różnice remanentowe.
Zasady i terminy sporządzania remanentów przez podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Na podatniku ciąży obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia i na koniec każdego roku podatkowego oraz w trakcie roku podatkowego w przypadku rozpoczęcie działalności, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników, likwidacji działalności oraz zarządzenia sporządzenia remanentu przez naczelnika urzędu skarbowego.
Remanent (spis z natury) w PKPiR na koniec roku podatkowego
Podatnik może również samodzielnie podjąć decyzję o przeprowadzeniu remanentu w trakcie roku, za okresy miesięczne. W takim przypadku podatnik ma obowiązek zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze jego sporządzenia z siedmiodniowym wyprzedzeniem.
Remanentem podatnik obejmuje towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady oraz towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, towary niestanowiące własności podatnika (towary obce), znajdujące się w dniu sporządzenia spisu na terenie zakładu podatnika i wyposażenie (w przypadku likwidacji działalności). W spisie z natury nie wykazuje się środków trwałych przedsiębiorstwa.
Po sporządzeniu spisu z natury podatnik wycenia według cen zakupu lub cen wytworzenia towary i materiały objęte spisem. Możliwe jest dokonanie wyceny poniżej cen zakupu, np. z powodu uszkodzenia, co zmniejszy dochód za dany rok podatkowy. W takim wypadku obok wycenionej wartości należy ujawnić pierwotną cenę zakupu lub wytworzenia uszkodzonych lub niepełnowartościowych towarów czy materiałów.
Towary obce nie podlegają wycenie; wystarczające jest ich ilościowe ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.
Po przeprowadzeniu remanentu należy ustalić, w jaki sposób różnica stanów magazynowych wpływa na wysokość dochodu. Podatnik porównuje więc stan magazynu z początku roku ze stanem magazynu na koniec roku. Jeżeli wartość spisu z natury na koniec roku jest wyższa od wartości spisu z natury na początek roku, wówczas o różnicę tę koszty uzyskania przychodu zostaną zmniejszone.
Jeżeli wartość spisu z natury na koniec roku jest niższa od wartości spisu z natury na początek roku, wówczas o różnicę tę koszty uzyskania przychodu zostaną zwiększone.
Reasumując, prawidłowe sporządzanie spisu z natury i ustalenie różnic remanentowych jest niezbędne do wyliczenia dochodu z działalności gospodarczej w prawidłowej kwocie. Podatnik może ustalić dochód jedynie poprzez korygowanie kosztów podatkowych na koniec roku podatkowego między innymi o wartość niesprzedanych towarów, wyrobów gotowych i niezużytych materiałów.