Jak ocenia Pan wniesienie zapytania dotyczącego kwalifikacji wydatków związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego do rozszerzonego składu NSA? Czy Pana zdaniem może to oznaczać, że NSA chciałby przełamać dotychczasową, niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą?
Fakt, iż NSA zdecydował się na wniesienie pytania prawnego do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów należy poczytywać za sygnał, iż w ocenie składu orzekającego istnieją przesłanki za zaliczeniem tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
W ostatnim okresie zarówno wojewódzkie sądy jak i NSA orzekały zasadniczo jednolicie, wykluczając możliwość potrącania przedmiotowych wydatków. Wskazując na rozbieżności w orzecznictwie, które są przesłanką do skierowania pytania prawnego, skład orzekający odwołał się głównie do wcześniejszego orzecznictwa sądów administracyjnych.
Stąd skierowanie pytania prawnego należy odczytywać jako sygnał, iż NSA powziął wątpliwość, czy wykluczenie możliwości zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów podatkowych jest uzasadnione w świetle obowiązujących przepisów.
Uwaga!
W dniu 24 stycznia 2011 r. została podjęta oczekiwana uchwała 7 sędziów NSA (sygn. akt II FPS 6/10). NSA uznał, że wydatki związane z emisja nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.
Do tego rodzaju koniecznych wydatków NSA zaliczył opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, a w przypadku podwyższenia kapitału w drodze emisji akcji będących przedmiotem oferty publicznej objętych prospektem emisyjnym dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych.
Zdaniem NSA pozostałe wydatki stanowiąc koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów.
Więcej na ten temat ...
Jakie byłyby konsekwencje wydania uchwały, pozwalającej na zaliczenie wydatków związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego do kosztów podatkowych?
Przede wszystkim należy podkreślić, iż pogląd reprezentowany konsekwentnie przez organy podatkowe oraz w ostatnim czasie sądy administracyjne w mojej ocenie nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa. Jako koronny argument należy podkreślić, iż fakt pozyskania kapitału zakładowego (nie stanowiącego przychodu) w drodze publicznej emisji nie może być poczytywany jako eliminujący możliwość zaliczenia wydatków związanych z jego pozyskaniem do kosztów podatkowych.
Polecamy: Jak rozliczać koszty w czasie
Owszem, w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego dochodzi do otrzymania przez podatnika środków pieniężnych, które zostały wyłączone z przychodów podatkowych. Jednakże podwyższenie kapitału zakładowego należy traktować jako środek do celu, jakim jest zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorstwa oraz możliwości jego rozwoju poprzez zapewnienie finansowania jego działalności, a nie cel sam w sobie. Stąd trafnie doktryna prawa podatkowego argumentuje, iż wszelkie wydatki związane z pozyskaniem tego kapitału należy traktować jako koszty pośrednio związane z zachowaniem i zabezpieczeniem źródła przychodów w postaci przedsiębiorstwa podatnika.
Paradoksalnie, w przypadku pozyskania kapitału poprzez otrzymanie kredytu (który – w zakresie kwoty kredytu - zgodnie z przepisami także nie stanowi przychodu podatkowego) koszty związane z obsługą długu (prowizje, odsetki) w sposób bezsporny są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Stąd zupełnie nieuzasadnione wydaje się być podatkowe „dyskryminowanie” finansowania kapitałem własnym.
Wydaje się, iż cel ustawodawcy był zupełnie inny, o czym świadczą przede wszystkim przepisy o cienkiej kapitalizacji „zachęcające” podatników do finansowania swej działalności poprzez kapitały własne.
Pogląd restrykcyjny reprezentowany przez orzecznictwo przede wszystkim dotyka spółki pozyskujące kapitał poprzez publiczną emisję, gdyż w tych przypadkach koszty z tym związane są kolosalne. Interpretacja ta powoduje bowiem, iż faktyczny koszt pozyskania tego kapitału dla spółki zwiększał się o 19% z uwagi na niemożliwość zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Wielu z tych podatników przegrało już ostatecznie bój z fiskusem, o czym świadczą prawomocnie zakończone postępowania sądowo administracyjne w tej kwestii.
Polecamy: Podatki 2011
Jednakże dla tych podatników, dla których wydane zostały prawomocne orzeczenia sądowe, ale w trybie zaskarżenia interpretacji podatkowych, oraz wszystkich pozostałych, pozytywna uchwała 7 sędziów otworzyłaby drogę do odzyskania nadpłaconego podatku w trybie złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.
Nie można jednakże na tym etapie przesądzić, czy w przypadku takiej uchwały organy podatkowe dostosują się do jej treści i zmienią swoje stanowisko w przedmiotowej kwestii, co uchroni podatników przed koniecznością długotrwałego postępowania sądowoadministracyjnego.
Jedno jest pewne – pozytywna uchwała sądu jest bardzo oczekiwana przez polskie środowisko biznesowe.
W przypadku wydania pozytywnej dla podatników uchwały, jakie konsekwencje nastąpią w zakresie podatku VAT naliczonego w związku z wydatkami na podwyższeniem kapitału?
Z dniem 1 grudnia 2008 r. z przepisów ustawy o VAT usunięto regulacje przewidującą, iż odliczenie podatku VAT naliczonego jest uzależnione od zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie, aktualnie orzecznictwo i organy podatkowe akceptują prawo do odliczenia wydatków związanych z emisją w przypadku, w którym środki pozyskane w drodze emisji będą wykorzystywane w działalności opodatkowanej.
Przykładowo, w orzeczeniu NSA z dnia 27 kwietnia 2010 r. sygn. akt I FSK 641/09 wskazał, iż: „(...) jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę są czynności opodatkowane podatkiem VAT, to wydatki ponoszone przez spółkę w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej. Z tego względu podatek naliczony związany z tymi wydatkami podlegać będzie odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim podatek ten będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną.”
W podobnym tonie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 31 maja 2010 r. (ILPP1/443-180/07/10-S/BD).
W konsekwencji wydaje się, iż zmiana linii orzeczniczej w podatku dochodowym od osób prawnych nie powinna mieć wpływu na prawo do odliczenia VAT na gruncie obowiązujących przepisów. Jednakże powzięcie takiej uchwały umożliwi podatnikom podjęcie próby odzyskania VAT naliczonego związanego z kosztami podwyższenia kapitału zakładowego, który nie został odliczony przed 1 grudnia 2008 r.
Źródło: taxonline.pl