W myśl założeń Ordynacji podatkowej klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała zastosowanie do wszystkich podatków państwowych (z wyjątkiem podatku od towarów i usług) i samorządowych, nie obejmie natomiast opłat i innych należności publicznoprawnych.
Wyłączenie podatku od towarów i usług z zakresu oddziaływania klauzuli uzasadnione jest tym, że w kwestii VAT w Unii Europejskiej w orzecznictwie wykształciła się zasada zakazu nadużycia prawa, która jest de facto odpowiednikiem klauzuli zapobiegającej unikaniu opodatkowania.
Zakres klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała zastosowanie do sztucznych i niemających uzasadnienia czynności podejmowanych przez podatnika w sferze aktywności gospodarczej, za pomocą, których próbował on w sposób sprzeczny z celem i istotą przepisów podatkowych osiągnąć znaczne korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organie podatkowym. Konsekwencją zastosowania klauzuli będzie pozbawienie podatnika w drodze decyzji podatkowej korzyści podatkowej, którą zamierzał osiągnąć lub osiągnął. Jeśli na skutek tego dojdzie do ujawnienia zaległości podatkowej, podatnik będzie miał obowiązek zapłacić odsetki za zwłokę. Projekt założeń nie przewiduje natomiast dodatkowych sankcji finansowych.
Klauzula obejścia prawa podatkowego narusza standardy konstytucyjne
Klauzula ogólna przeciwko unikaniu opodatkowania ma być stosowana tylko w sytuacjach nadzwyczajnych, kiedy zawiodą inne, standardowe środki służące przeciwdziałaniu unikania opodatkowania.
Kto będzie mógł zastosować klauzulę?
Organem uprawnionym do stosowania omawianej klauzuli ma być minister finansów. Dotyczy to także podatków gminnych. W tym ostatnim przypadku klauzula mogłaby być stosowana tylko z inicjatywy gminnego organu podatkowego, właściwego do wymierzania i poboru danego podatku. Powołana ma być także niezależna rada konsultacyjna, która będzie opiniowała zasadność zastosowania klauzuli w konkretnej sprawie.
Polecamy: Podatki 2016 - komplet żółtych książek
Prawa podatnika
W myśl założeń Ordynacji podatkowej podatnicy będą mieli prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję o zastosowaniu klauzuli, a także informacji (opinii) o ocenie prawnej planowanej lub planowanych transakcji w kontekście klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Ponadto, w razie zastosowania klauzuli przez administrację podatkową, z mocy prawa będzie następowało wstrzymanie wykonania decyzji aż do czasu upływu terminu do wniesienia skargi do sądu administracyjnego lub – w razie jej wniesienia – aż do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego. Wyłączona będzie możliwość nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom podatkowym wydanym w oparciu o klauzulę.
Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika - wyjaśnienia MF
Z omawianych założeń zmian w Ordynacji podatkowej powstanie teraz projekt nowelizacji tej ustawy, który trafi pod obrady rządu.
Autorem jest: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych