Tak wynika z wyroku NSA z 2 sierpnia 2016r., II FSK 2119/14.
Sprawa dotyczyła banku, który zamierza wprowadzić do swojej oferty nowy produkt depozytowy (rachunek lokaty terminowej). W dniu założenia lokaty terminowej klient (osoba fizyczna) otrzyma należne odsetki za cały deklarowany okres lokaty. Wartość odsetek wypłaconych klientowi z góry zostanie pomniejszona o kwotę 19% zryczałtowanego podatku dochodowego. W przypadku wypowiedzenia przez klienta umowy lokaty terminowej przed oznaczonym terminem, spółka zwróci klientowi kwotę lokaty pomniejszoną o kwotę odsetek wypłaconych klientowi w dniu założenia lokaty, tj. odsetek netto, czyli pomniejszonych o pobrany zryczałtowany podatek dochodowy.
Na tym tle bank powziął wątpliwość co do powstania po stronie spółki nadpłaty tytułem nienależnie pobranego przez płatnika podatku, w przypadku niedotrzymania przez klienta warunku utrzymania kapitału na lokacie do końca umówionego okresu i zwrotu klientowi kwoty odsetek netto.
Prezentując własne stanowisko bank wskazał, że w przedmiotowej sprawie potrącony wcześniej podatek staje się podatkiem nienależnym i występuje nadpłata podatku. W jego ocenie, wskutek niedochowania warunków umowy same odsetki wypłacone klientowi z góry staną się nienależne i podlegać będą zwrotowi na rzecz spółki w kwocie netto. Tym samym to spółka jako płatnik ponosić będzie ekonomiczny ciężar podatku, nie zaś podatnik (klient).
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Organ uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że w przypadku płatnika nadpłata podatku dotyczy jedynie tych przypadków, w których dochodzi do uszczerbku w jego majątku na skutek zapłacenia należnego świadczenia w większej wysokości od tej, w której zostało pobrane. Zdaniem organu w przypadku zerwania lokaty przez klienta spółka powinna dokonać zwrotu lokaty pomniejszonej o wypłacone klientowi odsetki oraz pobrany zryczałtowany podatek, ponieważ uprawnionym do wystąpienia o zwrot (nadpłaconego) nienależnie pobranego podatku przez płatnika będzie klient banku (podatnik).
WSA w Warszawie potwierdził stanowisko organu. W ocenie sądu, w chwili poboru podatku przez płatnika podatek od przychodu był należny i pobrany w prawidłowej wysokości. Z punktu widzenia obowiązków płatnika liczy się stan sprawy na dzień poboru podatku, a nie to co miało miejsce po tym dniu. W takiej sytuacji to podatnik jest podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o nadpłatę, a nie płatnik.
Sprawa trafiła do sądu kasacyjnego, który przychylił się do stanowiska prezentowanego przez bank. W ocenie NSA uprawnienie płatnika do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty dotyczyć może nie tylko sytuacji, kiedy podatek powinien co do zasady zostać pobrany, ale został pobrany w wysokości wyższej od należnej, lecz także w sytuacji, w której podatek został pobrany nienależnie. W razie nadpłaty podatnika to na jego rzecz powinna być wydana decyzja stwierdzająca nadpłatę, a w przypadku nadpłaty płatnika – na rzecz płatnika. Zamknięcie drogi do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty stronie jako płatnikowi, zdaniem sądu, należy uznać za naruszenie prawa.
Patrycja Łukasiewicz