Decydując się na transakcje z udziałem przedsiębiorstw, podmioty często skupiają się jedynie na ocenie ich konsekwencji na gruncie CIT i VAT w momencie transakcji. Dokonując przejęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP) należy jednak pamiętać, że przejmujący ZCP może w przyszłości odpowiadać za zaległości podatkowe takiej jednostki, powstałe jeszcze przed jej przejęciem. Również w przypadku nabycia ZCP, na kupującym ciąży solidarna odpowiedzialność ze zbywcą za powstałe długi wobec fiskusa. Czy można się przed taką odpowiedzialnością uchronić, szczególnie jeśli w momencie nabycia nie wiedzieliśmy o nieprawidłowościach?
Konsekwencje podatkowe transakcji, której przedmiotem jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, zależą od rodzaju samej transakcji.
W przypadku czynności restrukturyzacyjnych takich jak podział czy przejęcie będziemy mieli do czynienia z sukcesją podatkową, co oznacza że podmiot przejmujący ZCP, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach podatkowych prawa i obowiązki, w tym dotyczące zobowiązań podatkowych. Natomiast, gdy dojdzie do zbycia samego ZCP, nabywca musi liczyć się z odpowiedzialnością solidarną wraz ze zbywcą za zaległości podatkowe związane z działalnością tej części przedsiębiorstwa.
Sukcesja
Sukcesja generalna częściowa, o której mowa w art. 93c Ordynacji podatkowej, dotyczy wszelkich praw i obowiązków danego podatnika, ściśle związanych z wydzielonym ZCP. Podmiot wydzielany przejmuje zatem tylko te prawa i obowiązki, które zostały mu przypisane w planie podziału, przedstawiającym dokładny opis i podział składników majątku (aktywów i pasywów), które są przedmiotem wydzielenia.
Kolejną istotną kwestią, o której należy pamiętać to ustalenie, czy dane prawo lub obowiązek powstało i istniało przed dniem wydzielenia. Tylko zobowiązania powstałe przed wydzieleniem będą przedmiotem sukcesji.
Odpowiedzialność solidarna nabywcy ZCP
Odpowiedzialność solidarna nabywcy zorganizowanej części przedsiębiorstwa uregulowana została w art. 122 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym nabywca ZCP odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem (zbywcą) za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba, że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach. W tym przypadku zakres odpowiedzialności jest ograniczony do wartości nabytego ZCP. Natomiast odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa podlegać może wyłączeniu, o ile zaległości zbywcy przedsiębiorstwa nie zostaną wykazane w odpowiednim zaświadczeniu.
O takie zaświadczenie może wystąpić do właściwego organu podatkowego zarówno zbywca jak i nabywca (za zgodą zbywającego). Urząd skarbowy wydaje zaświadczenie o braku / wysokości zaległości podatkowych zbywcy (ZAS - Z) na podstawie zgromadzonej dokumentacji oraz informacji otrzymanych od innych organów podatkowych.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM
Zwykle nabycie bądź przejęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa poprzedza przeprowadzenie badania prawnego czy podatkowego (due diligence), w ramach którego analizie poddawane są rozliczenia podatkowe, a także dokonane już transakcje restrukturyzacyjne. Takie badanie jest na tyle istotne, że w przypadku rozpoznania potencjalnych ryzyk podatkowych, nabywca może odpowiednio zabezpieczyć się przed ich negatywnymi skutkami, bądź zobowiązać zbywcę do podjęcia określonych działań, mających na celu skorygowanie błędnych rozliczeń.
Autor: Urszula Płusa-Szpadzik, Starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o.