MARCIN SZYMANKIEWICZ
doradca podatkowy, BDO Numerica
Zakładam, iż nabywca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nabywa przedmiotowe wierzytelności w celu dalszej odsprzedaży, a prawa wynikające z nabywanych wierzytelności wykonywane są w Polsce.
Zgodnie z 509 par. 1 kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Nie podlegają podatkowi, m.in.: czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:
a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
b) zwolniona z podatku od towarów i usług (z wyjątkiem: umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach; umowy spółki i jej zmiany; umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych).
Dla wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych konkretnej czynności konieczne jest, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług albo była z niego zwolniona (z wyjątkiem ww. czynności). Sam fakt bycia podatnikiem podatku od towarów i usług przez jedną ze stron czynności nie wystarcza, aby dana czynność zawarta przez tego podatnika korzystała z wyłączenia z zakresu podatku od czynności cywilnoprawnych (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 maja 2008 r. nr ITPB2/436-28/08/RS).
W zakresie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych występują odmienne poglądy organów podatkowych.
Zgodnie z pierwszym, zaprezentowanym w informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego Drugiego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Kaliszu z 12 lipca 2004 r. nr DPD-005/46/04, jeżeli sprzedawca zbywa wierzytelności własne, to nie świadczy w tym momencie pośrednictwa finansowego i czynność ta nie podlega VAT. Z tego względu zbycie wierzytelności własnej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym poglądem, nie ma znaczenia, że nabywcą jest podmiot świadczący usługi pośrednictwa finansowego, do których zaliczany jest obrót wierzytelnościami, gdyż z tytułu samego nabycia wierzytelności nie ma on obowiązku podatkowego w VAT.
Zgodnie z drugim, zaprezentowanym w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 marca 2008 r. nr IPPB2/436-219/07/-2/MZ, nabywanie wierzytelności własnych przez profesjonalny podmiot gospodarczy celem odsprzedaży stanowi, w świetle kształtującej się linii orzeczniczej sądów administracyjnych (np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 11 stycznia 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3995/2006), usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z VAT. W konsekwencji, skoro nabycie wierzytelności stanowi usługę podlegającą VAT, z tytułu której jedna ze stron umowy sprzedaży wierzytelności jest podatnikiem VAT, to czynność ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym poglądem, czynność przelewu wierzytelności podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych wyłącznie w sytuacji, gdy ani cedentowi, ani cesjonariuszowi nie można przypisać statusu podatnika VAT w odniesieniu do tej czynności.
(KK)