Konsekwencją takiego stanowiska jest konieczność ustalania wartości pakietu dla poszczególnych pracowników oraz obliczenie i odprowadzenie od tego podatku dochodowego.
Nieodpłatne świadczenie
Pojęcie nieodpłatnego świadczenia znajdziemy w wielu przepisach ustaw o podatkach dochodowych. W przypadku updof podstawowe znaczenie ma przepis art. 11 ust. 1, który brzmi następująco:
Art. 11. 1. Przychodami (...) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (...).
Podobny przepis znajdziemy w updop:
Art. 12. 1. Przychodami, (...) są w szczególności:
86) Art. 12 ust. 1 zdanie wstępne zmienione przez art. 2 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U.08.209.1316) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2009 r.
(...) 2) wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (...).
Istotną cechą odróżniającą nieodpłatne świadczenie od „normalnego” przychodu jest to, że w odróżnieniu od pieniędzy i wartości pieniężnych, które stają się przychodem nie tylko z momentem otrzymania, ale także w chwili postawienia ich do dyspozycji beneficjenta (np. pracownika), nieodpłatne świadczenie - zgodnie z przepisami updof - staje się przychodem dopiero w chwili faktycznego otrzymania. Wynika to wprost z przepisu ustawy, który mówi, że „przychodami (...) są otrzymane lub postawione do dyspozycji”, by w stosunku do nieodpłatnego świadczenia użyć wyłącznie określenia „wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń”. Na fakt takiego rozróżnienia zwracano również uwagę w dotychczasowym orzecznictwie (zob. np. wyrok WSA w Warszawie z 16 czerwca 2009 r., III SA/Wa 412/09)
Pracownik nie zawsze chce się leczyć
W orzeczeniach w których wcześniej sądy kwestionowały uznanie pakietów medycznych za przychód stanowiący nieodpłatne świadczenie, składy orzekające zwracały uwagę w zasadzie na następujące elementy:
- przychód z nieodpłatnego świadczenia musi być „otrzymany” a nie „postawiony do dyspozycji”, z czym mamy do czynienia w przypadku wykupienia pakietu dla pracowników
- w chwili wykupienia pakietu nie wiadomo, czy pracownik w ogóle z niego skorzysta, a więc czy w ogóle dojdzie do „otrzymania” nieodpłatnego świadczenia
- w chwili wykupienia pakietu, gdy pracownik z niego nie skorzystał, nie można określić wartości przypadającej na danego pracownika, a tym samym nie można określić podstawy opodatkowania.
Co na to uchwała
Zgodnie z uzasadnieniem do cytowanej uchwały z 24 maja br. „umowa między pracodawcą a danym centrum medycznym polega na przekazaniu przez pracodawcę świadczenia pieniężnego w zamian za zobowiązanie się danego centrum medycznego do zapewnienia, w razie takiej potrzeby, opieki medycznej uprawnionym pracownikom. Jej istota nie jest zatem związana wyłącznie z faktem udzielenia konkretnych świadczeń medycznych, lecz obejmuje także gotowość do świadczenia odpowiednich usług.”
NSA uznał więc, że pracownik, któremu firma wykupiła pakiet medyczny, otrzymuje nieodpłatne świadczenie w postaci prawa do skorzystania z opieki medycznej. Według sądu prawo takie ma wymierną wartość. Pracownik otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach Internetowego Serwisu Księgowego Sfery Budżetowej pod adresem www.iskb.infor.pl w artykule Od wartości pakietów medycznych trzeba płacić podatek dochodowy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.