Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych są co do zasady wszelkie dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Dochody osób fizycznych, które są wyłączone z opodatkowania, to między innymi przychody podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn oraz świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objęte wspólnością majątkową małżeńską. Z powyższego wynika, że nieodpłatne świadczenia wykonywane przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, będące przedmiotem działalności wykonywanej przez tą osobę, na rzecz współmałżonka prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą, związane z działalnością gospodarczą tego współmałżonka, będą co do zasady przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych - jako przychody z działalności gospodarczej współmałżonka, który jest beneficjentem tego nieodpłatnego świadczenia.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT.
Artykuł 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT wprowadza zwolnienie od podatku dochodowego dotyczące świadczeń nieodpłatnych otrzymywanych od niektórych członków rodziny. Na podstawie powołanego przepisu zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie to - zgodnie z art. 21 ust. 20 ustawy o PIT - nie ma zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła - działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn do grupy I podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów, a do grupy II podatkowej: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. W świetle powyższego nieodpłatne wykonanie przez żonę w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej projektu lokalu usługowego na rzecz męża prowadzącego działalność gospodarczą stanowi nieodpłatne świadczenie, które jednak nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.
Dodać jednak należy, że w przypadku gdyby współmałżonek otrzymujący nieodpłatne świadczenie od drugiego współmałżonka prowadził działalność gospodarczą w ramach spółki niemającej osobowości prawnej - np. spółki cywilnej - powołane wyżej wyłączenie z przychodów nie dotyczyłoby pozostałych wspólników, którzy w omawianej sytuacji uzyskaliby przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia wykonanego na ich rzecz przez współmałżonkę jednego ze wspólników.
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 2 pkt 3 i 7, art. 9 ust. 1, art. 14 ust. 2 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 125 oraz art. 21 ust. 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
l Art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).
ELŻBIETA LIWANOWSKA
doradca podatkowy, Tarwid, Liwanowska, Mazur i Partnerzy