Premia uznaniowa stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 updof), podlegający doliczeniu do innych przychodów z tego źródła. Pracodawca od wypłaconej premii uznaniowej jest obowiązany pobrać zaliczkę na podatek dochodowy według zasad określonych w art. 32 updof. Premia uznaniowa podlega oskładkowaniu (art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Przepisy nie określają natomiast sposobu przekazania informacji o przyznaniu premii uznaniowej.
Polecamy: Podatki 2016 - komplet żółtych książek
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 6 czerwca 2000 r. (sygn. akt I PKN 705/99; OSNP 2001/ /24/713), odręczna notatka przełożonego zawierająca obliczenia ewentualnej nagrody, której adresatem nie jest pracownik, nie stanowi przyrzeczenia jej wypłaty.
Pracodawca powinien zatem sporządzić pisemny dokument, zawierający informację o przyznanych premiach uznaniowych i ich wysokościach w danym okresie. Taki dokument stanowi podstawę do wykazania tych premii w liście płac. Postępowanie to jest istotne np. w dużych jednostkach, gdzie o przyznanie premii uznaniowej pracownikowi wnioskuje szef działu, wniosek akceptuje kierownik jednostki, a następnie przesyła zaakceptowaną decyzję do działu kadr i płac. Potwierdzona decyzja stanowi wtedy podstawę do ujęcia premii uznaniowej w liście płac oraz potwierdzenie wykonanych czynności w przypadku weryfikacji i kontroli wypłacanych wynagrodzeń.
Premia uznaniowa stanowi formę nagrody pieniężnej, a jej istota polega na tym, że zależy tylko i wyłącznie od woli pracodawcy i nie stanowi stałego składnika wynagrodzenia. O wysokości przyznanej premii i o tym, z jakiego tytułu została przyznana, należy każdorazowo poinformować premiowanego pracownika. Z uwagi na to, że premia uznaniowa zależy jedynie od uznania pracodawcy, nie można dochodzić jej przyznania na drodze sądowej (w kwestii tej zob. także wyrok SN z 20 lipca 2000 r., sygn. akt I PKN 17/00; OSNP 2002/3/77). Pracownik może jedynie egzekwować od pracodawcy wypłatę premii uznaniowej w przypadku, gdy została mu ona przyznana, ale nie została wypłacona.
Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm (książka)
Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy, odpowiadającym wymaganiom określonym w art. 772 § 3 k.p., ustala warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania (art. 772 § 1 k.p.). Należy jednak podkreślić, że informacja o możliwości otrzymania premii uznaniowej zawarta w umowie o pracę czy w regulaminie wynagradzania nie stanowi zobowiązania pracodawcy do wypłacania tej premii.
Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej, jeżeli nie są oni objęci układem zbiorowym pracy, określa w drodze rozporządzenia - w zakresie niezastrzeżonym w innych ustawach do właściwości innych organów - minister właściwy do spraw pracy na wniosek właściwego ministra (art. 773 § 1 k.p.).
Podstawy prawne
- Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658)
Joanna Nowicka
l Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. Nr 21, poz. 125)
l Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 89, poz. 589)