Stąd też koniecznym staje się wskazanie uregulowań precyzujących dozwolony sposób korzystania z firmowej floty. Tego typu przepisy stanowią wewnętrzny temat każdego przedsiębiorstwa i powinny znaleźć się w regulaminie pracy lub w odrębnym regulaminie korzystania z samochodów przedsiębiorstwa. W praktyce zdarza się również umieszczanie stosownych klauzul bezpośrednio w umowie z pracownikiem. Jeśli w zakładzie pracy nie sporządzono wymienionych dokumentów lub nie zawierają one interesujących nas unormowań, należy uznać, że co do zasady korzystanie ze służbowego pojazdu do wskazanych celów osobistych jest zabronione. Koniecznym staje się uzyskanie osobistego, pisemnego zezwolenia od pracodawcy.
Wyjazd samochodem na urlop stanowi jedną z najdalej posuniętych możliwości używania pojazdu służbowego we własnym zakresie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „umyślne wykorzystanie przez pracownika stanowiska służbowego dla celów prywatnych (…), stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych[1]”. Podany wyrok SN odnosi się do przypadku dysponowania środkami finansowymi, jednakże należy go rozpatrywać w szerszym kontekście i odnieść także do samowolnego zarządzania pojazdem służbowym. Dlatego niedostosowanie się do polityki zakładu pracy w tej materii, może prowadzić do rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Sąd Najwyższy wskazał, że rozwiązanie umowy z winy pracownika może nastąpić jeszcze w trakcie trwania urlopu wypoczynkowego[2]. Na ciężar naruszenia obowiązków pierwszorzędny wpływ ma rozmiar poniesionej szkody przez pracodawcę. Jednakże zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego rozwiązanie umowy o pracę w tym trybie uzasadnia nawet kradzież kwoty jednego złotego przez biletera, w sytuacji gdy był on już uprzednio dwukrotnie karany za podobne wykroczenie[3]. W związku z tym tłumaczenie pracownika, że pracodawca nie poniósł szkody, ponieważ i tak nikt inny nie korzystałby z tego samochodu, nie ma racji bytu.
Pisemna zgoda pracodawcy nabiera szczególnego podczas wyjazdu na wakacje poza granicę Polski. Dokument ten świadczy o prawie do używania pojazdu i do jego okazania możemy zostać zobowiązani podczas kontroli drogowej. W przypadku jego braku istnieje duże ryzyko zatrzymania auta. W przypadku państw spoza Unii Europejskiej służby drogowe mogą dodatkowo zażądać jego poświadczenia notarialnego lub tłumaczenia na język używany w danym kraju. Co istotne, zaświadczenie musi być wystawione przez właściciela pojazdu, a takim wielokrotnie nie jest pracodawca, a np. leasingodawca.
Samochody służbowe do celów prywatnych - rozliczenie PIT w 2015 roku
Używając samochodu służbowego w celach prywatnych należy mieć na uwadze osiąganą z tego tytułu korzyść, która może zostać uznana za nieodpłatne świadczenie z tytułu stosunku pracy. Osiągnięty pożytek stanowi więc przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu. Wartość pieniężną przysporzenia w tym przypadku, co do zasady należy obliczyć na podstawie cen rynkowych, czyli np. kosztów wynajmu samochodu o podobnych parametrach u profesjonalnego usługodawcy, a w sytuacji auta leasingowanego według ceny korzystania z niego w podanym okresie. Tak obliczony dodatkowy przychód zostaje opodatkowany zgodnie z zasadami ogólnymi wraz z pozostałymi przychodami.
Reasumując, pracownik, który chce skorzystać z samochodu służbowego wyjeżdżając na wakacje zostaje zobowiązany do sprawdzenia, czy może to uczynić zgodnie z wewnętrznymi uregulowaniami zakładu pracy. Nie wypełnienie tego obowiązku grozi nawet rozwiązaniem stosunku pracy z winy pracownika. Wybierając się poza granicę Polski kierowca musi posiadać pisemną zgodę właściciela pojazdu, którym nie zawsze jest pracodawca, a do jego przedstawienia może zostać wezwany przez służby drogowe. Ponadto nieodpłatne używanie samochodu do celów prywatnych powoduje powstanie przychodu, który podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Udostępnianie pracownikowi samochodu służbowego w czasie wakacji
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.1998.21.94 j.t. z późn. zm.);
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2012.1137 j.t. z późn. zm.);
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j.t. z późn. zm.);
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2003 r. I PK 267/02;
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2004 r. II PK 109/04;
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1997 r., I PKN 378/97;
Zapraszamy do dyskusji na forum
Konrad Kacprzak
Associate
Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.