Odliczenie przez osobę niepełnosprawną
Warunkiem odliczenia wydatków jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
- orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
- decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
- orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
Brak orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przez właściwy organ w trybie odrębnych przepisów uniemożliwia skorzystanie z ulgi.
Odliczenie przez opiekuna osoby niepełnosprawnej
Do osób niepełnosprawnych, które mogą pozostawać na utrzymaniu podatnika zaliczono:
- współmałżonka,
- dzieci własne i przysposobione,
- dzieci obce przyjęte na wychowanie,
- pasierbów,
- rodziców,
- rodziców współmałżonka,
- rodzeństwo,
- ojczyma,
- macochę,
- zięciów
- synowe.
Warunkiem jest, by w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczały kwoty 9120 zł
W katalogu wydatków objętych ulgą wymieniono m.in. wydatki poniesione na:
- adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
- odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
- odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
- opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym 2280 zł,
- utrzymanie przez osoby niewidome psa przewodnika - w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł,
- opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
- opłacenie tłumacza języka migowego,
- kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
- leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo),
- odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
- a) osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
- b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego (np. taksówką)
- używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł,
Jak się okazuje, w praktyce mamy kłopoty z prawidłową kwalifikacją wydatków, które mieszczą się w ustawowym katalogu, a tym samym mogą podlegać odliczeniu w ramach tej ulgi. Z przepisów wynika, że w ramach ulgi rehabilitacyjnej możemy odliczyć od dochodu wyłącznie wydatki na zakup sprzętu, urządzeń indywidualnego przeznaczenia, niezbędnego w rehabilitacji oraz ułatwiającego wykonywanie czynności życiowych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
Natomiast właściwym do stwierdzenia, czy konkretne urządzenie (sprzęt) jest nam niezbędne w rehabilitacji jest lekarz specjalista. Odliczeniu nie podlegają natomiast wydatki na zakup sprzętu gospodarstwa domowego, nawet jeśli faktycznie ułatwia on wykonywanie nam czynności życiowych. Wyłączenie możliwości dokonania takiego odliczenia zostało bowiem zapisane wprost w ustawie.
Odliczenie od dochodu przysługuje, jeżeli wydatki te nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały nam zwrócone w jakiejkolwiek formie.
Jeśli wydatki te były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), to odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
Wydatki objęte ulgą rehabilitacyjną muszą być odpowiednio udokumentowane. Oznacza to, że korzystając z odliczenia powinniśmy posiadać dowód ich poniesienia.
Wyjątki od obowiązku udokumentowania wydatków
- wydatki na utrzymanie psa przewodnika,
- używanie samochodu osobowego na konieczne przejazdy osób niepełnosprawnych
- na opłacenie przewodnika dla osoby niewidomej lub z niepełnosprawnością narządu ruchu
Podlegają one odliczeniu w granicach limitu kwotowego wynoszącego 2280 zł rocznie. Pamiętajmy, że brak obowiązku dokumentowania wydatków podlegających odliczeniu nie oznacza, że możemy odliczyć kwotę, której faktycznie nie wydaliśmy.
W przypadku gdy zarówno podatnik, jak i jego małżonek są osobami niepełnosprawnymi, każdemu z nich odrębnie przysługuje odliczenie w granicach limitu 2280 zł wydatków na używanie samochodu osobowego na konieczne przejazdy na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. Ustawodawca nie zastrzegł tu, że limit ten jest łączny dla obojga małżonków.
Podwójny limit odliczenia nie przysługuje natomiast rodzicom będącym współwłaścicielami samochodu osobowego, którym dowożą niepełnosprawne dziecko na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.
Odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne można dokonać jedynie wówczas, gdy spełnione są wszystkie warunki określone w przepisach przez ustawodawcę.
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.