Zasadą jest, że każdy (również małżonkowie) składa swój odrębny PIT. Jednak w niektórych sytuacjach możliwe jest złożenie jednego (wspólnego) PITa przez małżonków oraz przez osoby samotnie wychowujące dzieci z tymi dziećmi.
Wspólne opodatkowanie jest korzystne (daje możliwość zapłacenia wspólnie niższego podatku niż przy odrębnych rozliczeniach) jeżeli roczne dochody jednego z małżonków plasują się w innym przedziale skali podatkowej niż dochody drugiego małżonka. Możliwość ta dotyczy tylko i wyłącznie dochodów opodatkowanych wg skali podatkowej.
Typowe sytuacje, w których opłaca się wspólnie rozliczyć z małżonkiem to:
- mąż zarabia na całą rodzinę, żona nie zarabia i zajmuje się domem;
- jeden z małżonków ma niewielkie dochody i nie przekroczył w 2008 r. kwoty 44 490 zł, a drugi małżonek zarabia bardzo dobrze i jego dochody opodatkowane wg skali podatkowej przekroczyły ww. kwotę a może nawet i 85 528 zł – przez co wpadł w opodatkowanie wg stawki 40% (odnośnie nadwyżki ponad 85 528 zł).
Wspólne opodatkowanie pozwoli w takich przypadkach uniknąć małżonkowi lepiej zarabiającemu zapłacenia podatku w wysokości wyższej niż 19% jego dochodu.
Wspólne opodatkowanie polega na tym, że dochody małżonków należy najpierw dodać (po uprzednim dokonaniu odliczeń przez każdego z małżonków).
Następnie łączny dochód należy podzielić na połowę. Ustalić podatek od tej połowy wg skali podatkowej (rzadko kiedy „wpada” się wtedy w wyższą stawkę podatkową niż 19%. A następnie tak ustalony podatek trzeba pomnożyć przez dwa.
Wspólnie mogą się rozliczyć małżonkowie, którzy
- są polskimi rezydentami podatkowymi (mieszkają na stałe w Polsce);
- są małżeństwem i mają wspólność majątkowa przez cały rozliczany rok podatkowy (wyklucza więc wspólne opodatkowanie separacja, jeżeli wyrok ją orzekający uprawomocnił się w rozliczanym roku podatkowym) ;
- nie zapomną zaznaczyć odpowiedniego „kwadracika” (równoznacznego ze złożeniem wniosku o wspólne opodatkowanie) w zeznaniu PIT złożonym przez 30 kwietnia następnego roku podatkowego.
Możliwość taką mają również podatnicy (wdowy lub wdowcy), którzy w roku podatkowym mieli wspólność majątkową ze swoim zmarłym małżonkiem, którzy:
1) zawarli związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a ich małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego,
2) pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a ich małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.
Wspólne rozliczenie jest dopuszczalne również wtedy, gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów opodatkowanych wg skali podatkowej lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku uiszczenia podatku.
Wspólne rozliczenie mogą również zastosować
1) małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
2) małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej
- jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 % całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych;
Zasady te stosuje się, jeżeli istnieje podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, małżonkowie (odpowiednio - osoby samotnie wychowujące dzieci), są obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach
Polecamy: Kiedy można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem
Niestety nie można złożyć wspólnego rozliczenia z małżonkiem, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną:
- podatkiem liniowym,
- kartą podatkową,
- ryczałtem ewidencjonowanym lub
- podlega podatkowi tonażowemu.
Nie ma przy tym znaczenia czy ów małżonek uzyskał dochody z tej działalności, czy też nie. Zakaz wspólnego rozliczenia obowiązuje również gdy małżonek zgłosił zawieszenie działalności.
Dochody opodatkowane inaczej niż wg skali podatkowej muszą być rozliczone indywidualnie.
Natomiast rozliczanie przez małżonka ryczałtem najmu realizowanego poza działalnością gospodarczą nie wyłącza możliwości wspólnego rozliczenia
Podstawa prawna
Paweł Huczko