Najczęstsze błędy w rocznych PIT-ach - czyli ucz się na cudzych błędach

1. Błędny identyfikator podatkowy lub jego brak – czyli zacznij wypełnianie PIT-a od wpisania swojego NIP-u lub PESEL-a

Identyfikator podatkowy (NIP albo PESEL) jest wykazywany na samej górze formularza zeznania podatkowego. Stąd zdarza się że niektórzy podatnicy nie zwracają na niego uwagi i nie wykazują go. Za brak identyfikatora urząd może ukarać cię mandatem.

Składając zeznanie podatkowe należy od 2012 roku pamiętać o prawidłowym wskazaniu identyfikatora podatkowego (poz. 1/2). Obecnie jest nim NIP albo numer PESEL. Numer PESEL wpisują do zeznania osoby objęte rejestrem PESEL i które w roku podatkowym:
- nie prowadziły działalności gospodarczej,
- nie były zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług,
- nie były płatnikami (zarówno składek na ubezpieczenia społeczne/ubezpieczenie zdrowotne, jak i podatku, np. z tytułu zatrudnienia pracownika).

Polecamy: Podatki 2014 - PIT-Y za 2013 r.

Osoby, które nie spełniają chociaż jednego z powyższych warunków wpisują NIP.

Sprawdź też, czy przez pomyłkę do zeznania rocznego nie przepisałeś z informacji PIT-11 NIP-u pracodawcy zamiast swojego.

Więcej na ten temat niżej w punkcie 6.

Kiedy NIP, a kiedy PESEL

NIP czy PESEL w PIT-11 – wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

2. Błędy rachunkowe – czyli licz uważnie, choć możesz też liczyć na urząd

Przed wypełnieniem zeznania musisz obliczyć przychody z poszczególnych źródeł. Dotyczy to również kosztów ich uzyskania. Uważaj, abyś nie popełnił zwykłych błędów rachunkowych, które najczęściej się zdarzają.

Warto wiedzieć, że błędy rachunkowe lub inne oczywiste pomyłki popełnione przy wypełnianiu PIT-ów urząd skarbowy może poprawić za Ciebie. Warunkiem jest by zmiana wysokości podatku, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekraczała 1000 zł. Podatnikowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu na dokonaną przez urząd korektę.

Podatnicy składający PIT-y osobiście w urzędzie mogą najczęściej zwyczajowo liczyć na sprawdzenie poprawności wypełnienia formularza i dokonanych obliczeń przez urzędnika jeszcze przed złożeniem deklaracji.

Przy obliczeniu podatku możesz odliczyć kwotę wolną od podatku, którą znajdziesz w skali podatkowej.

3. Niewłaściwe zaokrąglenia – czyli grosz na wagę złotówki

Podatnicy często błędnie przenoszą kwoty z PIT 11/8B do rocznego PIT-u. Nie zaokrąglają podstawy obliczenia podatku oraz samej kwoty podatku do pełnego złotego. Powinni jednak to robić w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Przykładowo, jeżeli obliczony podatek wynosi 687,50 zł, to wówczas po dokonaniu zaokrąglenia podatnik musi zapłacić podatek w wysokości 688 zł. Natomiast wyliczony podatek w kwocie 687,49 zł trzeba zaokrąglić do kwoty 687 zł. Jak więc widać różnica jednego grosza może decydować o całej złotówce podatku.

PIT-y zawierają pouczenia w tej kwestii więc trzeba uważnie czytać objaśnienia.

4. Nieodliczenie składek - czyli składki na ubezpieczenia społeczne też możesz odliczyć

Dochód to różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania. Zdarza się że podatnicy zapominają odliczyć od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne, co wpływa na zwiększenie wykazanego przez nich podatku.

Od dochodu odliczane są składki na ubezpieczenia społeczne:

- zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,

- potrącone w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika.

Nie możesz odliczyć od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne, jeśli jako przedsiębiorca zaliczałeś je do kosztów uzyskania przychodów.

5. Przekroczenie limitów ulg i odliczeń – czyli odliczenia mają swoje granice (procentowe albo kwotowe)

Wypełniając zeznanie musisz pamiętać aby nie dokonać za wysokiego odliczenia ulgi. Częstym błędem jest przekroczenie jej limitu. Dotyczy to szczególnie darowizn.

Odliczyć możesz darowizny w wysokości nie wyższej niż 6 % dochodu i łączna kwota odliczeń z tytułu darowizn nie może przekroczyć 6 %. Odliczeniu bez limitu podlegają jedynie darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą.

Darowizny te mogą być odliczone jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność. Również w tym przypadku darowizna pieniężna powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy.

Limity ulg i odliczeń w PIT

Odliczenia od podatku nie mogą przekraczać kwoty podatku pomniejszonego o składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przypomina o tym np. opis rubryk 112 i 113 formularza PIT-37, w które wpisuje się kwoty odliczeń przeniesione z formularza PIT/O.

6. Nieaktualne dane osobowe podatnika

Podatnicy PIT nieprowadzący działalności gospodarczej i niebędący podatnikami VAT posługują się w relacjach z organami podatkowymi numerem PESEL nie muszą od 2012 r. składać zgłoszeń aktualizacyjnych (zniknął NIP-3). Ich dane fiskus weryfikuje z bazą PESEL.

Ci podatnicy muszą dokonywać aktualizacji jedynie w związku ze zmianą adresu miejsca zamieszkania. Aktualizacja tego adresu będzie dokonywana przez podatnika w składanej deklaracji lub każdym innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym.

Jeżeli podatnik będzie chciał dokonać aktualizacji adresu miejsca zamieszkania w trakcie roku podatkowego, pomimo braku obowiązku do złożenia deklaracji lub innego dokumentu, będzie mógł zgłosić taki adres na formularzu, którego wzór określony zostanie rozporządzeniem ministra finansów (ZAP-3). Ale gdy adres miejsca zamieszkania podatnika jest taki sam, jak adres miejsca zameldowania, który znajduje się w rejestrze PESEL, podatnik, o którym mowa wyżej, nie musi zgłaszać tego adresu urzędowi skarbowemu.

Na wzorze formularza ZAP-3 można również zgłosić numer rachunku bankowego, jeżeli np. podatnik będzie chciał uzyskać zwrot nadpłaty podatku na rachunek, a nie za pośrednictwem przekazu pocztowego.

Od 2012 roku NIP tylko dla firm, pojawi się druk ZAP-3

NIP 2012 - nowe druki

Zgodnie z art. 9 ust. 1d ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.), w przypadku zmiany miejsca zamieszkania przez podatnika będącego osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL nieprowadzącą działalności gospodarczej lub niebędącą zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, za dokonanie aktualizacji uznaje się podanie przez tego podatnika aktualnego adresu miejsca zamieszkania w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym.

Przedsiębiorcy (którzy muszą posługiwać się NIP mają obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o zmianie swoich danych osobowych objętych zakresem formularza NIP-1. Jednocześnie w zeznaniu rocznym podają nowe nazwisko, nowy numer dowodu osobistego czy nowy adres zamieszkania lub zameldowania. To nie wystarczy.

W przypadku zmiany danych osobowych powinniśmy złożyć aktualizacyjny NIP-1 i to w ciągu 30 dni od daty zmiany tych danych. Jeżeli nie zrobiliśmy tego wcześniej dla uniknięcia wzywania do urzędu trzeba złożyć aktualizacyjny NIP (wypełniony w całości a nie tylko co do danych zmienionych) razem z zeznaniem PIT.

Szczególnie bolesne (zwłaszcza teraz gdy z uwagi na ulgę prorodzinną nadpłat jest więcej) może się okazać niepoinformowanie urzędu o zmianie numeru konta bankowego, na które chcielibyśmy otrzymać nadpłatę podatku. Częste problemy z rachunkami bankowymi polegają także na błędnym lub nieczytelnym wpisaniu przez podatnika numeru.

Pamiętajmy też, że w części B zeznania podajemy adres aktualny na dzień 31 grudnia rozliczanego roku podatkowego, a nie w chwili składania zeznania – o czym przypomina objaśnienie tej rubryki.

Złożenie aktualizacyjnego formularza NIP po upływie 30 dni od zmiany danych osobowych jest wykroczeniem skarbowym i grozi grzywną. Aby uniknąć grzywny podatnik składający aktualizacyjny NIP po terminie powinien dołączyć do niego pisemne oświadczenie, w którym przyznaje się do naruszenia terminu i ew. wskazuje okoliczności usprawiedliwiające go. Okolicznością usprawiedliwiającą nie może być jednak nieznajomość prawa, czyli brak świadomości obowiązku aktualizacji danych.

Od 1 stycznia 2012 r. obowiązują niżej zamieszczone wzory formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych

NIP-2 - zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, będącej podatnikiem lub płatnikiem

NIP-7 -  zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem lub płatnikiem

ZAP-3 - zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem

NIP-B - informacja o rachunkach

NIP-C - informacja o miejscach prowadzenia działalności

NIP-2/A - informacja o wyodrębnionych jednostkach wewnętrznych podmiotu podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu

NIP-D - informacja o wspólnikach lub o spółkach tworzących podatkową grupę kapitałową

Wzory ww. formularzy określone zostały rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych (Dz. U. Nr 298, poz. 1765)

7. Odliczenie całej składki na ubezpieczenie zdrowotne – czyli płacisz więcej niż możesz odliczyć

W pierwszej kolejności podatek możesz zmniejszyć o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne opłaconej przez Ciebie albo pobranej w rozliczanym roku podatkowym przez płatnika.

Nie możesz jednak obniżyć podatku o całą kwotę opłaconych lub pobranych składek. Obniżenie to nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Nierzadko zaś podatnicy samodzielnie opłacający składkę błędnie odliczają składkę w pełnej wysokości, jaka została przez nich zapłacona.