Od 2012 roku NIP tylko dla firm, pojawi się druk ZAP-3

Z dniem 1 stycznia 2012 r. znosi się numer identyfikacji podatkowej nadany osobom fizycznym objętym rejestrem PESEL, nieprowadzącym działalności gospodarczej lub niebędącym zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. Od 1 stycznia 2012 r. jedynym identyfikatorem podatkowym tych osób będzie numer PESEL.

Jednak NIP nadany (przedsiębiorcom i podatnikom VAT) na podstawie dotychczasowych przepisów staje się numerem identyfikacji podatkowej w rozumieniu ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 29 lipca 2011 r.

Integracja rejestrów PESEL i NIP

Nowości wprowadzane ustawą z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1016) wynikają z prac prowadzonych wspólnie przez Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w ramach tzw. integracji rejestrów PESEL – NIP.

Prace nad systemem związanym z nowymi regulacjami wymienionej ustawy prowadzone są w ramach projektu e-rejestracja wchodzącego w skład „Programu e-Podatki” realizowanego przez Ministerstwo Finansów w ramach 7 osi priorytetowej Programu Operacyjnego „Innowacyjna gospodarka”.

Celem „Programu e-Podatki” jest transformacja działania polskiej administracji podatkowej mająca podnieść efektywność jej działania do poziomu średniej krajów OECD.

Cele programu zostaną osiągnięte między innymi w wyniku usprawnienia procesów rejestracji i ewidencjonowania podatników i płatników przez: — uproszczenie obowiązku rejestracyjnego, — zwiększenie efektywności przetwarzania danych identyfikacyjnych, — zapewnienie możliwości ciągłej poprawy jakości danych identyfikacyjnych.

Do najważniejszych zmian w tym zakresie należy:

1. centralizacja rejestrów podatników i płatników poprzez przekształcenie lokalnych rejestrów podatników organów podatkowych w Centralny Rejestr Podmiotów – Krajową Ewidencję Podatników (CRP KEP);

2. wykorzystanie danych innych rejestrów państwowych (obecnie PESEL) do zasilania CRP KEP;

3. istotne ograniczenie obowiązku ewidencyjnego wobec osób objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej i niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, w tym stosowanie wobec tej grupy numeru PESEL jako identyfikatora podatkowego;

4. nadawanie NIP w drodze czynności materialno-technicznej, a nie jak dotąd w drodze decyzji administracyjnej wydanej w wyniku postępowania prowadzonego na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Obowiązki identyfikacyjne podatników od 2012 roku

Centralny Rejestr Podmiotów – Krajowa Ewidencja Podatników (CRP KEP) od 1 stycznia 2012 r. zasilany będzie danymi identyfikacyjnymi z rejestru PESEL. W zakresie osób objętych tym rejestrem będzie to źródło ich danych identyfikacyjnych dla CRP KEP.

Zgodnie z art. 6 ust. 1a oraz art. 9 ust. 1 i 1d ustawy osoby fizyczne objęte rejestrem PESEL nieprowadzące działalności gospodarczej lub niebędące zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług od 1 stycznia 2012 r., nie będą składały organom podatkowym zgłoszeń identyfikacyjnych/aktualizacyjnych, a tym samym podawały danych identyfikacyjnych i ewidencyjnych znajdujących się obecnie na ww. zgłoszeniach.

Dane objęte zgłoszeniem przekazane zostaną do CRP KEP z rejestru PESEL.

Tak więc osoby, o których mowa powyżej, będą musiały dokonywać aktualizacji jedynie w związku ze zmianą adresu miejsca zamieszkania. Aktualizacja tego adresu będzie dokonywana przez podatnika w składanej deklaracji lub każdym innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym.

Ale jeżeli podatnik będzie chciał dokonać aktualizacji adresu miejsca zamieszkania w trakcie roku podatkowego, pomimo braku obowiązku do złożenia deklaracji lub innego dokumentu, będzie mógł zgłosić taki adres na formularzu, którego wzór określony zostanie rozporządzeniem ministra finansów (ZAP-3).

Jednocześnie jeżeli adres miejsca zamieszkania podatnika będzie taki sam, jak adres miejsca zameldowania, który znajduje się w rejestrze PESEL, podatnik, o którym mowa wyżej, nie będzie musiał zgłaszać tego adresu urzędowi skarbowemu.

Na wzorze formularza ZAP-3 będzie można również zgłosić numer rachunku bankowego, jeżeli np. podatnik będzie chciał uzyskać zwrot nadpłaty podatku na rachunek, a nie za pośrednictwem przekazu pocztowego.

Formularz przeznaczony do zgłaszania przedmiotowego 4 adresu i ewentualnej – dobrowolnie podawanej – informacji o osobistym rachunku do zwrotu nadpłaty podatku będzie zawierał niezbędne dane identyfikacyjne (numer PESEL, imię i nazwisko), konieczne do uwiarygodnienia składającego oraz eliminowania ewentualnych błędów i pomyłek, a nie w celu aktualizacji tych danych.

Wprowadzenie powyższych zmian spowoduje zatem radykalne ograniczenie obowiązków ewidencyjnych podmiotów oraz poprawi jakość danych ewidencyjnych, którymi dysponuje administracja podatkowa.

Co grozi podatnikom za niedopełnienie obowiązków identyfikacyjnych

Zgodnie z art. 81 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, z późn. zm.) podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo też podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepełne, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

W świetle art. 47 § 1 K.k.s. karą za wykroczenie skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo.

Kara grzywny może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej (art. 48 § 1 K.k.s.).

Minimalne wynagrodzenie jest to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314) – art. 53 § 4 K.k.s.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 2010 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r. (Dz. U. Nr 194, poz. 1288), od dnia 1 stycznia 2011 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 1386 zł (w 2012 roku minimalne wynagrodzenie będzie wynosiło 1500 zł).

Grzywny za wykroczenia i przestępstwa skarbowe w 2011 r.

Stąd też od 1 stycznia 2011 r. najniższy wymiar grzywny za przedmiotowe wykroczenie wynosi 138,60 zł (1386 zł / 10), zaś najwyższy wymiar grzywny może wynieść 27 720 zł (1386 × 20).

Wymierzając karę grzywny lub nakładając ją mandatem karnym, uwzględnia się także stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe (art. 48 § 4 K.k.s.).

Przesłanki wymiaru kary za podlegające grzywnie ww. wykroczenia skarbowe są uwzględniane indywidualnie w odniesieniu do każdego sprawcy, a w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość odstąpienia od wymiaru kary.

Odpowiedzialność karna za niedopełnienie formalności nałożonych przez ustawę z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników ma być czynnikiem mobilizującym do aktualizowania danych, bowiem intencją organów podatkowych nie jest karanie podatników za niedopełnienie obowiązków, lecz dbałość o jakość danych, z których korzystają – oprócz organów podatkowych – liczne instytucje i rejestry.

NIP jest identyfikatorem w obrocie prawnym i gospodarczym, zatem również w interesie przedsiębiorców jest wiarygodna identyfikacja udziałowców obrotu gospodarczego.

Aktualizacja rachunku bankowego potrzebnego do zwrotu nadpłat

Likwidacja możliwości podawania numeru rachunku bankowego w zeznaniu PIT składanym przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych związana była z monitami wyspecjalizowanych służb, z których wynikało, iż umieszczenie na zeznaniu podatkowym trzech danych: numeru rachunku bankowego, kwoty zwrotu nadpłaty w podatku oraz podpisu podatnika, może prowadzić do wyłudzania zwrotów przez nieuprawnione osoby.

Stąd, począwszy od rozliczenia za rok 1997 numer osobistego rachunku bankowego, na który urząd skarbowy dokonuje podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych zwrotu nadpłat w tym podatku, podawany jest wyłącznie w formularzu zgłoszenia identyfikacyjnego/zgłoszenia aktualizacyjnego osoby fizycznej (NIP-1, NIP-3, a wkrótce ZAP-3).

Wprowadzenie możliwości zmiany numeru rachunku bankowego na druku zeznania rocznego zwiększyłoby w znaczący sposób ryzyko nadużyć 6 podatkowych dla najczęściej stosowanych sposobów składania zeznań rocznych, tj. w wersji papierowej (brak wzorów podpisów) oraz drogą elektroniczną bez kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

Wprowadzenie takiego rozwiązania możliwe będzie po uruchomieniu usług elektronicznych pozwalających weryfikować właściciela rachunku bankowego.

Polecamy: Kto musi rejestrować sprzedaż kasą fiskalną?

Polecamy: Co grozi za brak kasy fiskalnej?

Okres przejściowy od 1 września 2011 r. do 31 grudnia 2011 r.

W okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. nie można żądać numeru identyfikacji podatkowej od osób fizycznych niebędących podatnikami VAT i nieprowadzących działalności gospodarczej, jeżeli obowiązek jego przedstawienia nie wynika z przepisu prawa. Osoby te nie muszą więc podawać NIP ale muszą podawać PESEL.

W okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. osoby fizyczne niebędące podatnikami VAT i nieprowadzące działalności gospodarczej, otrzymują numer NIP zgodnie z art. 8a ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 29 lipca 2011 r..

Źródło: odpowiedź na interpelację poselską nr 23841 z lipca 2011 r. , której w imieniu Ministra Finansów udzielił Jacek Kapica - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.    

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu