Praca w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, a obowiązek podatkowy w Polsce
Powyższe stanowisko potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 7 lipca 2021 r., znak 0113-KDIPT2-2.4011.430.2021.1.SR, w odniesieniu do podatnika, który w związku z wykonywaną pracą przeniósł swój ośrodek interesów życiowych za granicę i wraz z rodziną osiedlił się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Warunki przesądzające o uznaniu nieograniczonego obowiązku podatkowego
Pierwszym krokiem do określenia miejsca opodatkowania osoby fizycznej jest określenie jej miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PDOF) uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych tzw. ośrodek interesów życiowych lub przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jak zostało powszechnie przyjęte w Modelowej Konwencji OECD, przez „centrum interesów osobistych” należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczną, polityczną, kulturalną, obywatelską, przynależność do organizacji/klubów, uprawiane hobby itp. Z kolei „centrum interesów gospodarczych” to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd.
Ocena, czy podatnik podlega w Rzeczypospolitej Polskiej ograniczonemu czy nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu powinna być dokonana w każdym przypadku indywidualnie z uwzględnieniem postanowień właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Przeprowadzka do ZEA - okoliczności faktyczne zawarte w interpretacji indywidualnej
Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, że wnioskodawcy (Zainteresowany, Zainteresowana) od dwóch lat mieszkają wraz z trójką dzieci w Zjednoczonych Emiratach Arabskich – w wynajętej w tym celu nieruchomości. W tym okresie przebywali w Polsce wyłącznie w sezonie wakacyjnym w celach wypoczynkowych oraz w związku z odwiedzinami u rodziny, tj. krócej niż 183 dni. Dzieci Zainteresowanych uczęszczają w Zjednoczonych Emiratach Arabskich do szkoły. Rodzina przeprowadziła się tam z zamiarem dłuższego pobytu.
Przed przeprowadzką, Wnioskodawczyni prowadziła w Polsce indywidualną działalność gospodarczą, która została zawieszona (w tym czasie zainteresowana przebywała na urlopie wychowawczym), a następnie wraz z końcem roku zamknięta. Obecnie Zainteresowana nie uzyskuje w Zjednoczonych Emiratach Arabskich dochodów z pracy lub umów o podobnym charakterze.
Wnioskodawca jest pracownikiem podmiotu zarejestrowanego w Zjednoczonych Emiratach Arabskich na podstawie umowy o pracę zawartą na czas nieokreślony. Uzyskiwane w Zjednoczonych Emiratach Arabskich wynagrodzenie jest aktualnie jedynym źródłem utrzymania rodziny.
W Polsce Zainteresowani mają dom, na zakup którego zaciągnęli kredyt hipoteczny na długo przed podjęciem decyzji o wyjeździe za granicę. Kredyt ten nadal jest spłacany. Podczas nieobecności rodziny, w domu tym, mieszka ojciec Zainteresowanego. Wnioskodawcy nie posiadają w Polsce innych nieruchomości. Ponadto, nie pobierają w Polsce żadnych świadczeń ani zasiłków, nie uzyskują również żadnych dochodów, w tym dochodów z najmu.
Zastosowanie właściwych postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
W myśl art. 4 ust. 1 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (sporządzonej w Abu Zabi dnia 31 stycznia 1993 r.), określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie” oznacza w przypadku Zjednoczonych Emiratów Arabskich osobę fizyczną, która ma tam miejsce zamieszkania i jest obywatelem tego kraju.
Jednakże, w praktyce często dochodzi do sytuacji, gdy osoba fizyczna zgodnie z prawem polskim i prawem drugiego państwa może zostać uznana za mającą miejsce zamieszkania zarówno w kraju którego jest obywatelem, jak również w kraju do którego przeniosła z zamiarem stałego pobytu np. w związku ze zmianą pracy. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie reguł kolizyjnych zawartych we właściwej umowie o unikaniu opodatkowania, których postanowienia oparte są o zasady określone w Modelowej Konwencji OECD. Reguły kolizyjne mają doprowadzić do możliwości określenia jednego miejsca zamieszkania dla celów podatkowych.
Ważne!
Podwójność miejsca zamieszkania podatnika jest zatem pozorna, ponieważ wyklucza ją istnienie omawianych reguł kolizyjnych.
Warto zaznaczyć, że na podstawie art. 4 ust. 3 umowy pomiędzy Polską a Zjednoczonymi Emirami Arabskimi:
- osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania. Gdy kwestii tej nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć, to uważa się, że jej miejsce zamieszkania znajduje się w tym z państw, z którym ma ona silniejsze powiązania osobiste lub gospodarcze, tj. gdzie znajduje się jej ośrodek interesów życiowych;
- jeżeli nie można ustalić, miejsca zamieszkania osoby fizycznej na podstawie powyższej przesłanki, to uważa się że miejsce zamieszkania tej osoby znajduje się w tym z państw, w którym zwykle przebywa;
- jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obydwu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to będzie ona uważana za osobę mającą miejsce zamieszkania w państwie, którego jest obywatelem;
- natomiast, gdy posiada obywatelstwo obydwu państw lub też nie jest obywatelem żadnego z nich, to o miejscu zamieszkania takiej osoby, decydują właściwe władze umawiających się państw w drodze wzajemnego porozumienia.
W oparciu o przytoczone regulacje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej potwierdził stanowisko Wnioskodawców, uznając, że ośrodek ich interesów osobistych znajduje się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Organ uznał również, że Zainteresowani mają silniejsze powiązania gospodarcze z Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, gdyż uzyskiwane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie jest aktualnie jedynym źródłem utrzymania rodziny, natomiast w Polsce Zainteresowani nie prowadzą działalności gospodarczej, nie podejmują żadnego zatrudnienia ani nie posiadają żadnych inwestycji, nadto nie zamierzają uzyskiwać dochodów ze źródeł pochodzących z Polski. Ponadto, kryterium przebywania w Polsce ponad 183 dni w roku również nie zostało spełnione.
Zatem do określenia miejsca zamieszkania Wnioskodawców wystarczyło zastosowanie pierwszej ze wskazanych reguł kolizyjnych.
Organ podatkowy mając na uwadze informacje przedstawione we wniosku oraz powołane przepisy stwierdził, że dochody uzyskane ze stosunku pracy w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce, a Zainteresowani nie będą mieli obowiązku dokonania tam rozliczania (przy braku dochodów uzyskiwanych ze źródeł położonych w Polsce).
Data zmiany rezydencji podatkowej
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że polskie organy podatkowe akceptują stanowisko, zgodnie z którym w dacie przeniesienia przez osobę fizyczną na terytorium innego państwa miejsca zamieszkania, dokonuje ona zmiany rezydencji podatkowej, i tym samym od dnia następnego po przeprowadzce posiada na terytorium drugiego państwa nieograniczony obowiązek podatkowy. W takiej sytuacji organy uznają, że dochody z tytułu pracy wykonywanej na terytorium drugiego państwa, będą podlegały opodatkowaniu w tym „nowym” państwie zamieszkania. Jednocześnie od daty przeniesienia ośrodka interesów życiowych na terytorium drugiego państwa, osoba ta posiada na terytorium Polski ograniczony obowiązek podatkowy. Takie stanowisko potwierdził Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 5 lutego 2021 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.887.2020.1.IR.
Ponadto, na gruncie przytoczonej wyżej interpretacji można wskazać, że organy podatkowe zdają się potwierdzać, że zmiana miejsca zamieszkania w trakcie roku podatkowego, spowoduje wygaśniecie nieograniczonego obowiązku podatkowego z dniem, w którym nastąpi zmiana miejsca zamieszkania, a nie z ostatnim dniem roku podatkowego. Jednakże, trzeba podkreślić, że powyższe stanowisko nie jest uregulowane w polskich przepisach podatkowych, ani w umowach międzynarodowych.
Katarzyna Kliszczewska, konsultant podatkowy w Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp. k.