Zmiany w PIT od 2022 roku
Zmiana przepisów, która wraz z Polskim Ładem, weszła w życie z początkiem 2022 roku dotyczy spółek osobowych, choć nie wszystkich. Nowe zasady obejmują spółki jawne i partnerskie, omijając spółki komandytowe, które od zeszłego roku płacą CIT, a nie PIT.
Zwrot części wkładu w spółce osobowej - pieniężny lub rzeczowy
Zwrot części wkładu w spółce może mieć dwie postaci: pieniężną bądź niepieniężną. W obu przypadkach mamy do czynienia z powstaniem przychodu z działalności gospodarczej i obowiązkiem podatkowym, przy czym przy zwrocie rzeczowym egzekucja tego obowiązku następuje dopiero, kiedy wspólnik zdecyduje się odpłatnie zbyć zwrócony majątek, o ile zrobi to w okresie krótszym niż 6 lat od momentu wycofania części wkładu.
Jak obniżyć podstawę opodatkowania?
W myśl nowych przepisów przychód powstały w wyniku zwrotu wspólnikowi części jego wkładu w spółce, można jednak zmniejszyć, obniżając tym samym podstawę opodatkowania.
W przypadku zwrotu w formie pieniężnej wpływ na to obniżenie mogą mieć: zyski spółki opodatkowane w przeszłości, jak również wydatki poniesione na nabycie ogółu praw i obowiązków w tej spółce. Stosujemy tu zasadę proporcjonalności. Dla przykładu obniżenie wkładu wspólnika w spółce o 25% pozwoli zmniejszyć przychody o 25% opodatkowanych wcześniej zysków spółki lub 25% wydatków na nabycie lub objęcie prawa do udziału. Możliwa jest nawet sytuacja, że dochód do opodatkowania w ogóle nie powstanie - gdy kwota zwrotu części wkładu jest równa kwocie wydatków poniesionych przez wspólnika na objęcie ogółu praw i obowiązków.
Z kolei, jeśli zwrot części wkładu wspólnika następuje w formie niepieniężnej i zdecyduje się on sprzedać otrzymany majątek (przed upływem 6 lat) to powstały w ten sposób przychód można obniżyć o wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie otrzymanych składników majątku, o ile wcześniej nie rozliczono ich w formie np. amortyzacji. Należy jednak pamiętać, że jeśli wspólnik nie planuje sprzedaży składnika majątku przekazanego mu jako zwrot części jego wkładu albo planuje sprzedaż dopiero w późniejszym okresie (po upływie 6 lat) to nie pojawi się żaden obowiązek podatkowy, co w takiej konkretnie sytuacji może stanowić przewagę formy niepieniężnej nad pieniężną.
Od reguły zawsze są wyjątki
Jak to jednak bywa w prawodawstwie nie brakuje wyjątków od reguły. Jeśli zwrot części wkładu wspólnika przyjmuje postać przekazania mu udziałów, papierów wartościowych, akcji, tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych bądź pochodnych instrumentów finansowych, to przychód podatkowy powstaje w momencie ich sprzedaży, ale bez ograniczenia do 6 lat. Nawet sprzedaż po tym okresie stworzy przychód, choć w tym miejscu kolejna różnica: nie będzie to przychód z działalności gospodarczej, ale przychód z kapitałów pieniężnych, zatem stawka opodatkowania wynosić będzie 19%.
Opodatkowanie częściowego wycofania wkładu ze spółki osobowej w 2022 roku. Są plusy i minusy
Nowelizacja ma swoje dobre strony, porządkując kwestie wycofania części wkładu w spółce, tak aby nie budziły wątpliwości i sporów na linii podatnik-organy skarbowe. Dotychczas stanowisko było niejednoznaczne. Ustawa jasno określała powstanie przychodu podatkowego jedynie w sytuacji całkowitego opuszczenia spółki osobowej, nie odnosząc się jednoznacznie do częściowego wycofania wkładu, co było neutralne podatkowo. Mimo to, organy skarbowe utożsamiały te dwie sytuacje, rozciągając przepisy określające obowiązki podatkowe także na sytuacje, gdy wspólnik tylko zmniejszał swój wkład. Jednocześnie nie brakowało wyroków Sądów Administracyjnych, które w takich sytuacjach wskazywały na korzyść podatnika, a więc na nadinterpretację przepisów ze strony urzędów skarbowych.
Można założyć, że określenie zasad powstania przychodu przy częściowym wycofaniu wkładu ze spółki i jego opodatkowania, zakończy wszelkie spory. Z drugiej jednak strony może znacznie ograniczyć takie kroki wspólników, ponieważ staną się one mało opłacalne. Z pewnością każda decyzja o częściowym wycofaniu się ze spółki wymaga dokładnej weryfikacji i oceny, jaki przychód powstaje, jak można go ewentualnie obniżyć i ostatecznie, jaki obowiązek podatkowy powstaje.
Milana Krzemień, Adwokat, Partner Zarządzający KZ Legal (Krzemień Zaliwska Adwokaci i Radcowie Prawni S.K.A.), oraz autorka bloga Tozalezy.com