Na czym polegają i czym różnią się rozliczenia podatkowe składki zdrowotnej podatników (przedsiębiorców) opodatkowanych na zasadach ogólnych (skala podatkowa PIT), podatkiem liniowym i ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych? Ministerstwo Finansów udzieliło wyjaśnień co do obowiązujących w 2023 roku zasad podatkowego rozliczania zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców.
Którzy podatnicy mogą rozliczyć podatkowo składkę zdrowotną w 2023 roku?
Przepisy pozwalają niektórym podatnikom prowadzącym działalność gospodarczą na uwzględnienie zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne w rozliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych. Przedsiębiorca może rozliczyć składki opłacone na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wysokość zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne ustala się na podstawie dokumentów potwierdzających ich poniesienie.
W 2023 roku można rozliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone od 1 stycznia 2023 roku. Rozliczeniu podlegają te składki, które nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie.
Z możliwości rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne skorzystać mogą przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną:
- 19% podatkiem liniowym,
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- kartą podatkową.
Ministerstwo Finansów przypomina, że podatkowe rozliczanie składek zdrowotnych nie ma zastosowania do dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej. Bowiem ci podatnicy korzystają z obniżonej 12% stawki podatku PIT.
Na czym polega podatkowe rozliczenie składki zdrowotnej?
Podatek liniowy – składka zdrowotna w kosztach uzyskania przychodów albo odliczona od dochodu
Jeżeli podatnik PIT prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, to składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone za siebie oraz osoby z nim współpracujące w ramach tej działalności może (alternatywnie):
– zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów albo
– odliczyć od dochodu.
Definicję osoby współpracującej zawiera art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą , uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Ale łączna wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu przez przedsiębiorcę na podatku liniowym nie może przekroczyć w roku 2023 kwoty 10 200 zł.
Kwota maksymalnego odliczenia jest corocznie waloryzowana o wskaźnik określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i ogłaszana w „Monitorze Polskim”. Na 2023 r. kwota maksymalnego odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne została ogłoszona w obwieszczeniu Ministra Finansów w sprawie wysokości kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów lub odliczanej od dochodu, w roku 2023 - Dz.Urz. M.P. z 2022 r. poz. 1238.;
Podatek liniowy – zaliczki uproszczone – odliczenie składki zdrowotnej
Jeżeli przedsiębiorca na podatku liniowym wpłaca zaliczki uproszczone, może odliczyć 19% zapłaconych w danym miesiącu składek na ubezpieczenie zdrowotne. W trakcie 2023 roku od tych zaliczek może odliczyć maksymalnie kwotę 1938 zł (19% × 10 200 zł).
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – odliczenie składki zdrowotnej
Gdy podatnik (przedsiębiorca) prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, ma prawo pomniejszyć przychody z tej działalności o 50% zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Przy tym odliczeniu możesz uwzględnić zarówno składki zapłacone za siebie w związku z tą działalnością, jak i za osoby z Tobą współpracujące przy prowadzeniu działalności opodatkowanej ryczałtem.
Karta podatkowa – odliczenie składki zdrowotnej od podatku
Podatnik (przedsiębiorca) prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, który płaci podatek od tej działalności w formie karty podatkowej, ma prawo obniżyć podatek ustalony w decyzji naczelnika urzędu skarbowego o kwotę stanowiącą 19% zapłaconej w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z tą działalnością.
Po zakończeniu roku podatkowego, do końca lutego 2024 roku, do urzędu skarbowego podatnik na karcie podatkowej ma obowiązek złożyć deklarację PIT-16A, w której wykaże składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłacone i odliczone od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach 2023 roku.
Ministerstwo Finansów udzieliło odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania podatników (przedsiębiorców) dotyczących rozliczenia podatkowego składki zdrowotnej. Większość z nich została zadana przez podatników na podatku liniowym. Publikujemy poniżej te pytania i odpowiedzi.
Składka zdrowotna a zaliczki uproszczone na podatek liniowy
Pytanie podatnika: Czy uwzględniając zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne przy obliczaniu zaliczek uproszczonych na podatku liniowym obowiązuje mnie limit 19% × 10 200 zł za cały rok?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, przy zaliczkach uproszczonych obowiązuje Cię wskazany limit. W trakcie roku możesz odliczyć maksymalnie kwotę 1938 zł (19% × 10 200 zł).
Pytanie podatnika: Płaciłem zaliczki uproszczone z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, uwzględniając zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości limitu 1938 zł. Czy w zeznaniu PIT-36L mogę odliczyć od dochodu zapłacone przeze mnie w ramach tej działalności składki na ubezpieczenie zdrowotne do limitu 10 200 zł?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, w zeznaniu PIT-36L możesz odliczyć od dochodu zapłacone w ramach tej działalności składki zdrowotne, których nie zaliczyłeś do kosztów uzyskania przychodów. Łączna kwota składek zaliczonych w koszty lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku kwoty 10 200 zł.
Podatek liniowy i praca na etacie – co z odliczeniem składki zdrowotnej
Pytanie podatnika: Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i osiągam dochody z pracy na etacie. Czy w PIT-37, w którym wykazuję dochody z pracy, mogę odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone przeze mnie w związku z prowadzoną działalnością?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Nie, w PIT-37, w którym wykażesz swoje dochody ze stosunku pracy, nie będziesz mógł odliczyć składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym opłaconych w związku z prowadzoną przez Ciebie działalnością opodatkowaną podatkiem liniowym.
Pytanie podatnika: Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i osiągam dochody z pracy na etacie. Czy w PIT-36L, w którym wykazuję dochody z działalności gospodarczej, mogę również odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne pobrane przez mojego pracodawcę?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Nie, w PIT-36L nie będziesz mógł odliczyć składek na ubezpieczenie zdrowotne pobranych przez pracodawcę. W zeznaniu tym możesz odliczyć wyłącznie składki, które zapłaciłeś z tytułu prowadzonej przez Ciebie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym.
Dwie działalności - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i podatek liniowy – co z odliczeniem składki zdrowotnej
Pytanie podatnika: Mam dochody z jednoosobowej działalności gospodarczej na ryczałcie i ze spółki jawnej opodatkowane podatkiem liniowym. Czy mogę odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w związku z działalnością opodatkowaną podatkiem liniowym od przychodów opodatkowanych ryczałtem?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Nie, nie możesz odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w związku z działalnością opodatkowaną podatkiem liniowym od przychodów opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Przychody uzyskane z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych możesz pomniejszyć tylko o składki na ubezpieczenie zdrowotne, które zapłaciłeś z tytułu prowadzenia działalności opodatkowanej ryczałtem. Natomiast dochód opodatkowany podatkiem liniowym możesz pomniejszyć tylko o te składki na ubezpieczenie zdrowotne, które zostały zapłacone przez Ciebie z tytułu prowadzenia działalności w spółce.
Podatek liniowy - składka zdrowotna w kosztach uzyskania przychodów
Pytanie podatnika: Czy zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym mogę zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym możesz zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Łączna kwota składek zaliczonych w koszty lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku kwoty 10 200 zł.
Podatek liniowy - składka zdrowotna częściowo odliczona a częściowo w kosztach uzyskania przychodów
Pytanie podatnika: Czy część składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym mogę zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a część odliczyć od dochodu z tej działalności?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w związku z prowadzoną działalnością możesz w dowolnej części zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a w pozostałej części odliczyć od dochodu z tej działalności. Łączna kwota składek zaliczonych w koszty lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w 2023 roku kwoty 10 200 zł.
Składka zdrowotna za grudzień zapłacona w styczniu a podatek liniowy
Pytanie podatnika: Czy składkę na ubezpieczenie zdrowotne za grudzień 2022 roku z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym zapłaconą w styczniu 2023 roku mogę odliczyć od dochodu w 2023 roku? W 2023 roku kontynuuję prowadzenie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, możesz odliczyć od dochodu (ewentualnie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów), składkę na ubezpieczenie zdrowotne za grudzień 2022 roku zapłaconą w 2023 roku, w związku z prowadzeniem w 2022 roku działalności gospodarczej opodatkowanej również podatkiem liniowym. Pamiętaj jednak, że łączna wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od dochodu (lub zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów) nie może w 2023 roku przekroczyć 10 200 zł.
Zmiana formy opodatkowania od stycznia 2023 r. z karty podatkowej na ryczałt – co ze składką zdrowotną za grudzień zapłacona w styczniu
Pytanie podatnika: Od stycznia 2023 roku zmieniłem formę opodatkowania działalności gospodarczej z karty podatkowej na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Czy składkę na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconą w 2023 roku za grudzień 2022 roku w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową, mogę odliczyć od przychodu z działalności gospodarczej opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Nie, od przychodu z działalności gospodarczej opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie możesz odliczyć w 2023 roku zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne za grudzień 2022 roku z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej kartą podatkową. Odliczeniu od przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacone w 2023 roku za okresy wcześniejsze dotyczące działalności gospodarczej opodatkowanej w tej samej formie.
Zaległe składki zdrowotne z 2022 r. zapłacone w 2023 roku a podatek liniowy
Pytanie podatnika: Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. W 2023 roku oprócz bieżących składek zdrowotnych, opłaciłem także zaległe składki należne za wrzesień i październik 2022 roku w związku z prowadzeniem w 2022 roku działalności gospodarczej opodatkowanej również podatkiem liniowym. Czy mogę wszystkie zapłacone w 2023 roku składki (zaległe i bieżące) uwzględnić w rozliczeniu podatku za 2023 rok?
Odpowiedź Ministerstwa Finansów: Tak, możesz uwzględnić (odliczyć od dochodu lub zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów) zaległe oraz bieżące składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w 2023 roku. Zaległe składki należne za wrzesień i październik 2022 roku zostały bowiem zapłacone również w związku z działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Łączna wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od dochodu lub zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów nie może w 2023 roku przekroczyć 10 200 zł.
Źródło: Ministerstwo Finansów: „Przewodnik dla podatnika. Zasady rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez przedsiębiorców obowiązujące w 2023 roku”