Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej,
- dochodów uzyskanych z inwestowania składki ubezpieczeniowej w funduszach kapitałowych.
Innymi słowy, ustawodawca z kręgu podmiotów zwolnionych z opodatkowania wyłączył zdecydowaną większość świadczeń dla przedsiębiorców oraz przysporzenia obciążone 19-procentowym podatkiem od zbycia udziałów i instrumentów finansowych (tzw. podatek Belki).
Powyższe ustalenia dotyczą także ubezpieczenia ochrony prawnej, które jest szczególnym typem ubezpieczenia majątkowego, przewidującym ochronę ryzyka wystąpienia sporów prawnych ubezpieczonego. Najczęściej ten wariant polisy stanowi dodatkową klauzulę w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej, nieruchomości lub kredytu.
W tym miejscu wspomnieć należy, iż obowiązek podatkowy może powstać wyłącznie u osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub przedsiębiorcy, czyli u końcowego beneficjenta świadczenia, bądź u tzw. uposażonego (art. 831 Kodeksu cywilnego). Wskazanie uposażonych odbywa się z reguły podczas zawierania umowy i może w każdej chwili zostać odwołane. Co ciekawe, suma ubezpieczenia przysługująca uprawnionemu nie wchodzi w skład spadku po ubezpieczonym (art. 831 § 3 k.c.).
Rozlicz szybko PITY 2015 z płytą CD
Przedsiębiorca, którego szkoda nie zaistniała w składnikach majątku wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej, skorzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego. Jednak na podstawie art. 42a ustawy o PIT zobowiązany będzie do złożenia do końca lutego następnego roku podatkowego stosownej informacji (PIT – 8C) do właściwego urzędu skarbowego. A contrario w pozostałych przypadkach taki przymus nie powstaje (za: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu z dnia 15 stycznia 2014 r., I SA /Po 550/13).
W orzeczeniu z dnia 30 marca 2001 r. (III SA 3293/99) Naczelny Sąd Administracyjny podjął próbę zdefiniowania pojęcia „majątku związanego z działalnością” z uwagi na brak ustawowej definicji. Zgodnie z tezą wyroku, należy go rozumieć jako „składniki mienia, których posiadanie wiąże się z faktem wykonywania działalności gospodarczej”. W rezultacie, majątkiem w rozumieniu ustawy będzie ogół aktywów i pasywów przedsiębiorcy (w tym własność i inne prawa majątkowe), czyli mienie (art. 44 Kodeksu cywilnego). Ponadto, skład orzekający podkreślił, iż ustawodawca nie uzależnił skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania od ujęcia składników majątku przedsiębiorcy w ewidencji środków trwałych. Tym samym rozszerzono ryzyko wystąpienia negatywnych skutków podatkowych dla ubezpieczonego o faktyczne ich powiązanie z prowadzoną działalnością. Powyższy pogląd potwierdzony został w licznych interpretacjach organów skarbowych (m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 13 lutego 2013 r., ILPB1/415-1133/12-2/AG oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 sierpnia 2013 r., ITPB1/415-589b/13/WM).
Reasumując, świadczenie uzyskane z umowy ubezpieczenia ochrony prawnej stanowić będzie co do zasady przychód z działalności gospodarczej, a uiszczone składki mogą zostać uznane za koszt podatkowy (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). Otrzymane świadczenie należy ująć w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie powstanie.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM